Шергӓкӓн кырык мары халык!
Теве мӓ кым книгӓм тӓлӓндӓ лыктын пиштеннӓ.
Ти книгӓвлӓм мӓмнӓн чоте лӹмлӹ землякна сирен - краевед, биолог, учёный Христофор Фокеевич Балдаев, кыдылан шукердӹ агыл 92 и темӹн шон...
Пӹтӓриш книгӓм "РЫБЫ РЕК И ОЗЁР МАРИЙСКОЙ АССР" тиштӹ лыдаш лиэш. Ти пӓшӓм сӓмӹрӹк жепӹнок Христофор Фокеевичнӓ вес МГПИ-н преподаватель дӓ ученый Пётр Григорьевич Ефремов доно сиренӹт.
А 1983-шы ин Х.Ф.Балдаевын РУССКО-МАРИЙСКИЙ СЛОВАРЬ БИОЛОГИЧЕСКИХ ТЕРМИНОВ лӹмӓн лымдержӹ лӓктӹн. Тӹдӹм тиштӹ анжыдок.
2012 ин лӓкшӹ МАРИЙСКО-РУССКИЙ СЛОВАРЬ БИОЛОГИЧЕСКИХ ТЕРМИНОВ тиш темдӓлмӹк пачылтеш.
Махань шамак пуртус: кырык марын?
ОтветитьУдалить"Пӧртӱс" - тенге "природа" кырык марлажы витнӹ. Тевеш Христофор Фокеевич дон Марина Почтенева "Кырык мары цӓш" передачы вашт ти шамакым кычылтевӹ.
УдалитьЙошкар-Олашты ӹлышӹ кырык мары ӹдӹрвлӓ пиш когон яжон алык мары диалект доно хытырат. Тидӹ мары радио-телевидеништӹ, книгӓ-журнал издательствышты, МарНии-штӓт ужаш лиэш. Тидӹ мам анжыкта? Йӹлмӹнӓ марын ылеш. А кырык мары йӹлмӹүнӓ лач диалектшӹ ведле. ПӰРТӰС шамак тидӹ тошы мары шамак ылеш. Кырык марынвлӓӓт, кожла-вӹтлӓ марынвлӓӓт ти шамакым первижӹ кычылтыныт. Тевеш техень шамак улу ВОЧЫГАЧ, тидӹ кырык мары ӹдрамӓш тыгырын пулыш гач тырлецӓн лаштыкшы. Алык марывла ВАЧЫ маныт, тидӹ пулыш лу. А мӓмнан кырыфкмарынвлӓ тенге ак манеп. А вочыгач маныт. ВАЧЫ шамакым монденӹт. А ВАЧЫГАЧшы кышец шачын? Тенгеок пиш шукы шамак мондалтын. Алык марынвлӓн улы техень шамак СИЙ. Дӓ мӓӓт тенге попенӓш ПӦРТ СИ (новоселье).Но СИЙ шамакым тамалын-ӓнят алык марын шамак манына. Так что, Кырык мары йӹлмӹ- тидӹ искусственно тумаен лыкмы йӹлмӹ ылеш.Кырык мары йӹлмӹ МАРЫ ЙӸЛМӸн пасна нормыжы, диалектшӹ веле.
УдалитьА тумаялаш гӹнь "ПӦРТ ТӰ" - тӱнӹш сӓндӓлӹк ылеш. "ТӰНЯ" ӓль "ТӰНӸ" - тенгеӓт "природа" шамакым ынгылаш лиэш, ане? Англин йӹлмӹштӓт техень шамак улы "OUTDOOR" - амаса шайылныш ӹлӹмӓш, тӱнӹш ӹлӹмӓш...
Удалить