четверг, 21 ноября 2019 г.

ЛЫДЫМ-ЛЫДЫМ

Ондрин Валька, Йынгы-Кушыргы

Лыдым-лыдым
Сирӹмӹвлӓэтӹм-
Сӹнзӓӓт якшаргы ӹнде вӓк.
Ядам, кыды
Тӹнгден пиш ышетӹм,
Кыдын кӱкшӹ манаш лиэш ӓк?

Теве йӱӓт
Цаткыды ӓрӓкӓм:
Изи веле цӓркӓ - йӱкшӹ трӱк.
Тиштӹ пуа
Вишкӹдӹ ӓляквлӓм.
Шамде шукы шамак лошты сӱк.

Тиштӹ кеет
Иӓн мыч яклакан,
Тӹрген-тӹрген лявӹрӓвлӓ гач...
Вуйта эдем
Корны мыч акшакла,
Тӹшкӹ-тишкӹ йӧрӹлтӓлтӹн лач.

Уке, агым,
Ам колты ямакым,
Кыды пиш алтален пуа йой,
Ам пу ӓкӹм,
Куктенӓт шамаквлӓм -
Шӧртньӹ агыл сирӹметшӹ. Той.

вторник, 19 ноября 2019 г.

ЙЫЛ - ШӸЛ! ӰЖ - КӰШ!!! (тум гӹц тыртням чанген лыктым...)

Пал Генай, Йынгы-Кушыргы


Вуйжым кӱш лӱктен сӹнзӓжӹмӓт кӓрен
Нержӹм кашартен дӓ цаткыдемдӓрен


Онг вашт Комбы Корны мыч колтымла Кечӹм
Тыртнялан согоньлымла яжо игечӹм


Кӹртни ял тӹлӓнет пишок керӓл лиэш
Тышманвлӓ ваштареш кредӓлӓш дӓ шиӓш


Кӱн пӱӓм урыктышаш - Йылым сӹсӹртӹшӓш
Ӓптӓн доно цӹвӹм палшалташ сӹгӹрӹшӓш


Пач кӹлдӹм якшартен дӓ тӹрлен мужедӹн,
Керемет шӹгӓм тайы пыным пыргедӹн...


Тыл нерӹм виктӓш, тышманвлӓмӓт ӓрӓш,
Вуй кӧргӹш келеш вӓрӓшвлӓм постараш...


Пӹл тӹрвлӓм ражташ шылдырлан кымыл!
Йур вашт хӹдӹрлӓт рашкалтышвлӓ: «Йыл!!!»


Пӱӓм урыктен, кӱвлӓм шӓлӓтен, ирӹкӹм пачеш кӹл!
Йур вӹд согоньла, хӹдӹртӹш рашкалтеш: «Шӹл!!!»


Тыртняэмӹн корныжы пачылтын вел дӓ ӱлӹцӹн куза кӱш...
Мӓлӓннӓ сагаэт - «Келеш ак кел?», но тӹньжӹ сойток мӓмнӓм ӱж!


P.S. Пыргедӹт вуй кӧргӹм ӹрвезӹ дон ӹдӹр — ма тиды ылеш: «Кӱш!»
Кӱшкӹлӓ кузымла тенгелӓ ӱжӹт гӹнь? Ӓль Йыл тореш пиштӹмӹ кӱш?

понедельник, 4 ноября 2019 г.

ТОКЫНА ТОЛМЕМ ШОЭШ...

Пал Генай, Йынгы-Кушыргы

Тангыжын йукан коэ(э)ш
Токына толмем шоэш...
Шонг лоэш вӹдӹш шӹнзӓм -
Кӧргӹшкем кӓрем сӹнзӓм...
…....

.

Тетяэт поханям кӹчӓ -
Йамакемӹм чоте выча...
Полдыш-сӹнзӓвлӓм пачам,
Мӹнер ышмашкы качкам...

Келеш гӹнь йӱктӓш (ы)шкалым
Паштекет каремӹш валем...
Вӹдсӹнзӓш валтет ведрӓм -
Мӹнят тӹлӓт палшен кердӓм...

Мӓгӹрӓ тӱнӹ коти
Амасам пачай, тьоти!
Сагажок мӹнь тьотим вычем -
"Пач йӓ амасам!" - кӹчем...

Шим куды гӹц шӹкш куза -
Шолтат кыва дон кугуза
Тывыртыш падкагыльым. Ӱ дон
Качкам сагашты ик шӱдӹм...

Олмаву лӹвӓк вазам -
Йӹл корнышты моам ражым...
Сар вуян ӹрвезӹ иктӹ
Пӓрдӓш кычаш мӹньӹм чиктӓ...

Камака шайылан шӹнзӓм -
Миж лаштыкым тырын пынзем...
Папиэмӹн кидшӹ каршта -
Кӓп йӹрем шӹртӹжӹм ялшта...

Кым пистӹм окня гӹц ужын
Укшвлӓштӹм ӹрзӓлӓм тужын...
Бобикемын пачылтеш (ы)шмажы -
"Ти шелжӹ кышец лӓктӹн вазы?"

Марывлӓ чангат ош кудым,
Вӓтӹвлӓ авартат шудым...
Кыш вара мӹлӓмжӹ ӹне кешӓш -
Кыце пеле-лошкышты шелшӓш...

Саснаэт ньыргыжеш йукын -
Нерат линӹт тӹдӹ гӹц шукын...
Цаткыды пандым нӓлӓм -
Цаткыдын саснам лыпшалам...

Кӹлӓтӹш йывырт пырем -
Олмам кӹшӓнвлӓш шырем...
Пӹрцӹ лоэш калям ужам -
Чоте вет мӹшкӹржӹ шужен...

Кӹшедӹк кышкедеш ош пӹлӹм...
Цӹгӓквлӓжӹ пӹсӹн-тӹвӹльӹн
Пӹлгомнажым ыргат-тумыштат -
Мӹнят тенгеок тӹдӹм ӹштем...

Тум лаштык гӹц роэм тыртням
Ялешӹжӹ чиктем кӹртним
Йыл сирӹшкӹ коктын кенӓ
Пӱӓвлӓм ружген валтенӓ

Туан Кырык Сирнӓ тӹнгеж
Пындаш гӹцӹн куза мӹнгеш
Йылжат трӱк ӹлӹжеш-шижеш
Тангыжышкем мӹнгеш пижеш...
.
...
.......

Ош шонгым шӓлӓтен лӓктӓм -
Тыртня мыры кӱшӹц шакта...
Сӹнзӓэмӹм кымдан кӓрем
Шонгемӓшэм монам вӓрӹм...