ТЫВЫРТЫШ ПАДКАГЫЛЬ

Пал Генай, Йынгы-Кушыргы

Тывыртыш падкагыльым когон яратем! Ыржа лашашынжым эчеӓт когон! Ӓштем, ӓвӓм, тётьТоня дӓ Лия-ӓкӓм шим куды анзылны тошты, шӱдӹ иӓшок агыл вӓл, стӧл йӹр погынен падкагыльым тышкен шӹнзӓт ыльы. Тӹ жепӹн кудышты тыл йыла, тагынамшенок сыцангшы падышты вӹдӹм шолта...

Куды левӓш вашт шӹкш куза, кым шонгы пистӹ йӹр вӹдӹлӓлтеш... Бобикнӓ будкажы гӹц тагыш кӱшкӹлӓ анжа – тӓ шӹкш кишӓм, тӓ шӹнгӓм, тӓ вӓрӓшӹм ужын тамам тумая..., тӓ ӱӓн падкагыль лаштыкым выча... Пуэм седӹ, но варарак, ӹшке качмыкна вел... Цӹвӹвлӓӓт стӧл лишкӹрӓк погынат – ӓнят сыкыр лаштыкым вычат, ӓнят падкагыльым?... ТетьТоня Геля-шыжаремӹм сӹгӹрӓ дӓ цӹвӹм пукшаш ядеш – ӹлцӹк, нужер, пӹрцӹ, тури... – «Кужы тӓгӓнӓэш тяпкӓ дон иквӓреш роэн-падрештен-пыдратен шӹндок!» Цӹвӹвлӓ тӹдӹм колын изи шыжарем паштек тӧрӧк сарай анзык кыргыж миэвӹ дӓ йукын сарвалаш тӹнгӓльевӹ: «Ко-коо-коооо-кооооооо! Кыд-кыыыд-кыыыыыцеее! Пӹ-пӹӹр-пӹӹыӹрцӹӹӹм! Пу-пууу-пуууууайййй! Йа-а-а-а-пуууу-а-а-а-аййй!»

Теве падышты падкагыльна уже пыт шолеш, йӓмдӹ векӓт. Лия-ӓкӓм ваштыр гӹц тодын пидмӹ кого савалам нӓлешӓт кӱн шошы падкагыльвлӓм кого плошкаш чоте пӹсӹн опта. Вара вес тышкым партьым уша вӹлвец шолшы вӹдӹш переген шӹкӓ. Льоп-льоп-льоп! Падкагыльвлӓ вуйта тура сир гӹц келгӹ Кого йӓмӹшкӹ нӱштӹлӓш тӹргӓт...

Изи кӹртни плошкаштӹ шӹрӓтӹм ӱм тыл сага ӹрӹктӓт. Мӹнь тӹдӹм оролем – ик сыц лаштыкат, ик тылипӓт тӹш ӹнжӹ попазы...

...Ӓтям пӓша гӹц кыдал миш. Цилӓн тӹ стӧл йырок погынен шӹцнӓ. Стӧл вӹлӓн косир пеледӹшӓн шӓртӹшӹм пиштӹмӹ – Лия-ӓкӓм Йошкар-Ола гӹц нӓлӹн подарка шотеш канден векӓт. Пиш тошты пистӹ пу гӹц пӹчкеден лыкмы плошка тӹр якте кӱктӹм падкагыль дон темӹмӹ – тӹдӹн вӓржӹ стӧл покшалны. Сагажок шӹрӓтӹм ӱ плошка...

Церот дон шокшы падкагыльвлӓм кид доно нӓлын ӱ плошкаш шыренӓ дӓ качкына... Пиш когон тотлы!!! «Эй сасна игӹвлӓ! Ӱдӓм идӓ патькыкты!!!» - шыжарем дон вӹкӹнӓ анжен ӓвинӓ костанла чучнежӹ, но мӓ воксьок ана лӱд дӓ иктӹ паштек весӹм церотдеок кого плошка гӹц тӹкен качкына. Коговлӓжӹ тӹ жепӹн тотлы ӓрӓкӓм йӱлдӓлӹт – ӓтям «Кагорым» лапкана гӹц нӓлӹн валтен. Мӓат тӹ мӱӓн ӓрӓкам чоте яратенӓ, но мӓланнӓ лач ӥӹлмӹ мӹчашым цӓркӓш шыралаш вел пуат... Варарак цыланыш йывырт пырен мӹнь охыр ямдарым "пынзалын" эче ик-кок патькышым нелӓм... Ай-яй махань тотлы!)

Вады... Йуалгаш тӹнгалеш... Ӓтям телевизӹр анзылан диванеш вазын сырам подылеш. Тонышы ӹшке шолтым кырык марын сырам мӓлӓннӓӓт йӱӓш пуат. Пиш яжон тӹ сырам тётьТоня дон ӓвӓм шолтат – пашкудывлӓ дӓ хынавлӓ со нӹнӹм хвалят токо...

Мӹнят тӹ сырам шӹвӹльвӹд йогымеш кӹзӹтӓт, 60 и эртӹмӹк, яратем...

Но, ӹнде нимаат тӹ жеп гӹц уке... Сыражат, падкагыльжат, шим кудынажат...

Яратым семняэмжӓт пӹтен – лач изи Геля шыжарем дон вел кодынна дӓ икӓнӓ иктӹм тангыж гач элтӓлен тӹ жепӹм сӹнзӓвӹд вашт анженӓ...

...

P.S. Мӱлӓндӹнӓ чоте изи ылеш а туан Кырык Сирнӓжӹ пишок кого!