среда, 25 августа 2021 г.

КЫМ СИРӒН КЫЛЬЫКАЛ

Евгений Павлов, Йоласал

Пуры кечӹ. Изиш сирӓлтем Кыльыкал гишӓн. Ӓштедӓ сӓй, Кыльыкалын кым сирӓнжӹм: Кого сир, Эрсек сир, Кужы лидӹ. Тамалын ӓнят Кыльыкаллан земля чӹдеш толын дама. Кыльыкал народ окниок земля гишӓн кредӓлын. Ар"юнгы дон Кыльыкал ло межӓм Кыльыкал народ чоте пӓленӹт. Кыльыкал землявлӓжӓт Ар"юнгы карем яктеок шот ылын. (Кӹзӹт тӹ границӓм уже иктӓт ак анжеп), а молнам кок сола доно соредӓлмӓш шыренок лиӓлтӹн. Седӹн дон Кыльыкал нород кенӹт шӹргӹшкӹлӓ. Шӹргӹм куклен-куклен шкӹлӹнӹштӹ ӹдӹм вӓрвлӓм ӹштенӹт. Тидӹ ылын революци анзыцок. Тенге Санатори шӹргӹм лӹкмӹкӹ Лузин покаш, Кыльыкал нырвлӓ шачыныт. Изин олен тенге Лузин сола шачын. Пӹтӓрлишӹ ӹлӓш толшы семняжӹ ылын Фирсовлӓ. Нӹнӹн томам стройымы 1906 годым. 1928 пакыла толаш тӹнгӓлӹнӹт мол семнявлӓӓт. Малын сола лӹмжӹ Лузин лин? Сола народшы попат, земля пайылышыжын фамилижы Лузин ылын маныт. Кыльыкал народ эче шукы амашвлӓ доно шурным погаш Лузин док кӓнгӹжӹм толыт ылын. Ӓнят ӓштедӓ корным Кыльыкал гӹц Санаторишкӹлӓ? Ик корныжы кӹвер гач ванжа аэропортышкыла куза, весӹжӹ Эрсек Макарин пӱӓжӹ гач Санатори шӹргӹш пыра. Санатори шӹргӹжӹм цилӓнок Казоной маныт ыльы. Кыльыкалын шукынок паян семнявлӓ ылыныт. Эрсек Макарижы моло уклаок паян ылын. Попат ыльы: раскулачиваен лыкмыкат эче шукы хӓдӹржӹ кодын. Народ 60 ишӹвлӓнӓт сӓвлӓм моло нӓлӓш тӹш веле каштыт ылын (пиш цаткыды сӓвлӓ дӓ яжо манарвлӓм выжалат ылын). Тошты годшы похозяйственный книгӓм пачатат тӹштӹ графа улы "грамотность", цилӓнӹнок сирӹмӹ "читает, пишет". Кыды тидӹжӹ моло 1878 г.р. попазат "читает, пишет" сирӹмӹ. Революци анзыц цилӓ солаэшок пачмы ылын школвлӓм. Мӹньӹн папам шачын Кыльыкалеш 1911 г. Школыш каштын Кыльыкалышты куд иӓш гӹцӹн. Шайыштмыжы доно неволя нӓнгеӓт ыльы тыменяш манеш. Тенге семняштӹжӹ цилӓнок грамытым плучаенӹт. Тидӹ цилӓ мондымаш гӹц веле. Ӓнят иктӓжӹ Кыльыкалышты шачшы анжалеш тидӹм. Мам шоным ӓнят привая тоштым.

Комментариев нет:

Отправить комментарий