Пал Генай, Йынгы-Кушыргы
Йынгы-Кушыргы соланан алыкжы Шурышты ылын, дӓ, анжок - Шур-Кушыргы доцжат пиш лишнӹ, иктӓ кок-кым уштышышты вел векӓт. Вуйта ротньык солавлӓ кӓнгӹжӹм иквӓрешрӓк пижӹндӓлӹнӹт...
Тӹ солана алык покшалны, пасна шалгыш тумвлӓ ылевӹ, шукы агыл, лач шӹм-лу тум ӓнят. Хресӓвлӓнӓ мӹнер амашвлӓштӹм тӹ тумвлӓ лоэш, пушӓнгӹ лывӓлӓн кӓренӹт. Тӹ вӓрӹм курым мыч чоте переген урдаш цаценӹт...
Тевеш арава паштек арава амаш вӓрӹшкӹнӓ кыдал миӓт. Дӓ шонгырак марывлӓ тӧрӧк имештшӹ варешок арававлӓштым йӓстӓрӓт. Кыдыжы тум вуйыш анжен тамам кӹчӓлӹт, дӓ вара сусун сӹгӹрал колтат: «Теве-теве, равывлӓэм тишток мӹньӹм имештшен вычен кечӓт!» Дӓ тум вуйыш кузен тӹшец таен кодымы хӓдӹрвлӓштӹм валтат.
Пӹцкемӹшӓлтмеш ош мӹнер амашвлӓ рӓдӹн-рӓдӹн шӓрлӓт. Амаш сӓрӓн покшалны тыл вӓр ӹлӹжеш. Йӹржӹ кӹжгӹ тум пренявлӓ тагынамшенок киӓт, вуйта тылым оролат...
Тишток кужы ханган стӧл — повырын пӓшӓ вӓржӹ. Тӹдӹ хресӓньвлӓм шуды жеп вашт пукша — шарык пай дон кого падеш пырса лемӹм шолта, да вес падеш — чӓйӹм. Ӹрвезӓшвлӓм тӹдӹлӓн палшаш шыренок колтенӹт. Чӓй шолташ мол шим шаптыр ӹлӹштӓшым погаш, ӓль лӧчкӓ важым постараш — тожы пиш яжо чӓй пылучаялтын (тӹ важвлӓ уршы Шур сир гӹц канатвлӓ гань кеченӹт — тӹ «канатвлӓэш» кечӓлтӹн, мӓ утикӓлӓ мадынна, а кӹрӹн кеӓтӓт пышкыды ошмаш ваштылын-царгыжын кенвазынна — но керӓл важ лаштык кидешок кодеш...). Эче кечӹнь кукшы сӓвӹм тӹшкӓ логӹц лыктын кандаш келеш ыльы — тылым ӹлӹжтӓш пиш керӓл,... ӓнгӹр гӹц ӱштӹ вӹдӹмӓт кандаш топлотраок келӹн...
Вӹд кандашжы мӓ, ӹрвезӓшвлӓ, чоте яратеннӓ — имним кӹцкен Шур-Кушыргы монгырыш арава дон цудырген кыдалына. Ӓнгӹрышкок кыдал пыренӓ дӓ аравам покшалан шагалтенӓ. Сермӹцӹм лыштарен имнилӓн волям пуэнӓ — тӹдӹ вара вӹдӹм йӱн шалга пока мӓ ведра дон кӹртни пецкӓм теменӓ. Тӹ вӓрӹштӹ ӓнгӹр пындаш гыц вӹдважвлӓ лӓктӹнӹтӓт вӹджӹ когон ӱштӹ дӓ йонгата ыльы...
...Вадеш, качкындалытат хресӓньвлӓнӓ тыл йӹр изижӓт-когожат, цилӓн иквӓреш цымыргат дӓ ик кого семнялӓок тыл сотышты веремӓм эртӓрӓт...
Тевеш иктӓжӹ шонгемшӹ марым ядышташ тӹнгӓлеш: «Михӓлӓ! Лачокок ма соланавлӓ суасламарывлӓ ваштареш Кожваж алыкышты шидӓлӹнӹт?»
Тидӹм колын цилӓн трӱк полдымактылаш цӓрнӓт дӓ пӹлӹшӹштӹм кашартен Михӓлӓ-кугузам вел колышташ тӹнгӓлӹт. Тӹдӹ цигӓркӓм шыпшылын кахыралта дӓ шайышташ тӹнгӓлеш (...тӹжемшӹ гӓнӓок агыл вӓл...).
Тӹ шидӓлмӓш иктӓ кокшӱдӹ и перви лиӓлтӹн дӓ изи вырсы гань ылын маныт... Йынгы-Кушырышты тӹшӓк колышы патырвлӓм чоте шотеш пиштенӹт. Но, лачок тиды лиӓлтӹн, ӓль ямак вел курым гӹц курымыш аварген кузен — кӱ вара пӓлӓ?..
Ти йиш шайыштмашвлӓм, ямаквлӓм дӓ манеш-манешвлӓм ӹлӓлшӹвлӓ церот дон шайыштыныт. Сӓмӹрӹквлӓжӹ тынӓм первиш ӹлӹмӓш гишӓн пиш шукым пӓлӓш тӹнгӓлӹнӹт — техень шаныдым тыменьмӓш лиӓлтӹн...
...Тыл пӹслӓнен йӧрӓш тӹнгӓлмеш тӹшкӓнӓ тӹштӹ цымырген шӹнзен. Шонгыраквлӓ вел йук лыкдеок кӹньӹлӹт дӓ омештӹн-омештӹн амаш кӧргӹш пырен кеӓт. Пыйырт эртӹмӹк тӹшец цила йиш нерьюквлӓ оркестр гань шакташ тӹнгӓлӹт... Тӹдӹм колын кодшы сӓмӹрӹквлӓэт йук кычен ваштыл колтат дӓ пакыла тамам вычен шӹнзӓт... Хайзирӓк ӹрвезӹвлӓ ӹдӹрӓшвлӓм элтӓлен яратымаш йиш мадмашвлӓм тӹнгӓлнештӹ... Ӹдӹрӓшвлӓжӹ кайышланат, вуйта шӹдешкӓт мол (кыдыжы ӓнят кайышланыдеок седӹ...), ахальывлӓэтӹм лывшал колтат кынамжы цаткыдынок шокшы туп тӧр...
Теве кыды-тидӹ, иктӹ весӹ дон иквӓреш мадын-балуен, пӹц кӧргӹш кыргыж пырат дӓ тӹшӓк айырланен, шӹдӹр лӹвӓлӓн... пышкыды шуды вылӓн... шӹжвӹк мырым йыд вашт колыштын — курымеш мыжырангыт...
Весӹвлӓжӹ пӹслӓнӹш тыл йӹр пӹзӹрген, пел-йукын яратымаш мырывлӓм мырен шӹнзӓт... Сӓмӹрӹквлӓэт воксьок ӹнештӹ шӓлӓнеп ылнежӹ, но костан ӓтя-ӓвӓ йуквлӓ амашвлӓ кӧргӹш нӹнӹм сотыки шыпшеден пыртат...
(эче лиэш...)
Пуры кечӹ! Теве тиштӹ Пистерлӓ гӹц Нина сирен ыльы, тӹдӹ мары шрифтым кычылт ак мышты. Эх-эх-х, малын мӓжӹ марынвлажӹ со ӹшке незернӓм анжыкташ цаценӓ. Мӹньжӹ госструктурышты пӓшӓленам дӓ, со компъютер доно вет шӹнзӹмылӓ, седындон цилӓ мыштем.Шур алыкыштыш пӓшӓвлӓ гишӓн попаш гӹнь,мане-йӓ, со ти пӓшӓвлӓм июль-августын ӹштенӹт. Шуды тӹнам цилӓлӓн кеоӓл ылын. Колхозвлӓштӹ шукы вольык шалген, имнивлалӓнат шуды телӹм качкаш уты ылде. Седындон,кырык мары халык пиш цымырын ти пӓшӓш толыныт. Первирӓкшӹ имниарававлӓ донат, а варарак машинӓвлӓ доно. Но сойток имни гӹц пасна сӓрӓн вӹлнӹ ак ли.Тиштӹ сирӹмӹ ӓшындарӹмӓшвлӓм лыдаш пиш интересно. Мане, ӹрвезӹ эдемлӓн Шур сӓндальӹк-тидӹ айыртем ӹлӹмаш ылын.Тиштӹ ирӹк, тиштӹ у пӓлӹмӓшвлӓ дӓ Шуржат вет пиш кого вӹд йогы, тӹштӹ нӱштӹлӓшӓт дӓ кол кычашат йӧнӓн.Ӓшӹндарем, пӱэргӹвлӓ пиш ши-колвлӓм кычат ыльы, а мӓ кагыльвлӓм кӱэштӹннӓ. Йӹлметӹм нелын колтет!А вара эче калявонгывлӓм поген толатат, махань тотлы лемӹм шолтен шӹндет. А пеледышвлажӹ! Пеледӹш лошты, сален пиштӹмӹ шуды лошты... цӹрцӹквлӓ мырат... А шуды пышыжы! Эх-х!... А вадеш, тӧр тишты Пал Генай сирӓ, молодёжь седӹ со иквӓреш цымыргенӹт. Ӹрвезӹ-ӹдӹрвлӓ икӓнӓ-иктӹ доно лишӹлемӹнӹт.Яратысвшат шижӓлтӹн. Но тенге, шуды лош пырен вазын агыл, а махань-шон мадышла мадын, иктамавлам шайыштын, тенге веремӓм эртӓренӹт. Дӓ гармоньымат шактенӹт, мырымат мыренӹт. А техень аханицӓвлӓ уке ылыныт сай. Ӹдӹрвлӓжӓт вет кӹзӹтшӹвлӓ гань агыл, тӹнам пиш скромныйвлӓ ылыныт. Икманаш шотанвлӓ- иктама техень лимӹкӹжӹ вет тӧрӧк шамак лӓктеш, а вара кыце марлан кеет? А кужынервлӓ, лачокат пиш когонок чӹнгенӹт, иктӹ тидӹ лач пиш кого минус ылын.А кӹзӹтшӹ моло тенгеок Шур алыкыш шудӹ ӹштӓш каштыт вӓл?Тау Генади, мӓ монгырыштына- Енай маныт, ну дӓ яра, тау Пал Генай, техень ӓшӹндӓрӹмашӹм ӹлӹжтӹмӹ гишӓнет. Ӹшкежӹ мӹнят Пистерлӓ ылам, Йошкар-Олашты ӹлем.
ОтветитьУдалить"махань-шон мадышла мадын, иктамавлам шайыштын, тенге веремӓм эртӓренӹт".
УдалитьТамара, а махань мадыш дон тӹнäм мадыныт?
Мӓжӹ тенге мадынна доко: ӹрвезӹ доно ӹдӹр иканӓ -иктӹ докы тупын шагалыт, ӹдӹраш ик кидешӹжӹ иктӓмам кормежтӓ ылын, вара нӹнӹ трӱк мелӹн сӓрнӓл шагалын, ваштарешлӓ лапавлаштым виктӓлтӓт. Ӹдӹраш лапажым пачеш, а тӹштӹ тамаат лин кердеш: каржангы ӓль пеледӹш да молат. Каржангы вӓрештеш гӹнь, тӹ ырвезӹ доно лишӹл кӓвӓн ӓль капна йӹр сӓрнен толмыла, а пеледӹш вӓрештеш гӹнь, то ӹрвезӹ тӹланет иктӓ-махань стихотвореним шайыштшы или иктӓ-махань мырым мырен пужы. Рвезӹвлӓжӹ анзыцын тидӹм ӹнжӹ пӓлеп манын, пӹтари нӹнӹм сӹнзӓ кымен йори сӓртен шӹндӓт, вара веле тупа-тупа шагалтат. Ӹдырӓшӓт ак пӓлӹ, кӱ тӹдӹлӓн вӓрештеш. Тенге шукы мадын, икӓнӓ-иктӹлӓн мыжырымат моаш лиэш.
УдалитьПиш кого тау, Тамара! Осовын мадмашым ӓшӹндӓрымӹ гишӓн. Тӓмдӓм лыдымат трӱк ӄшӹндӓрен колтышым - мӓӓт солаштына тенге мадынна ыльы...
УдалитьМыжырангмы гишӓн мӹнь йориок ти "шӹдӹр-шӹжвӹк-мыжырангмаш" йыдвлӓ гишӓн сирышӹм, рушла манаш гынь - романтично...) А лин тенге, ӓль лите, лыдшывлӓ ӹшке решӹштӹш. Ик вӓре лин, вес вӓре лите... Сексжӹ СССР-шты ӓнят ылын, ӓнят ылте, ти тагынамшы анекдотым ӓлдок ӓшӹдӓренӓ)))...
Тамара! Изиш кужырак шайыштмашым ти мадмашда гишан сирен колтыдай - чоте тиды блогешнӓ керӓл ылеш. Пистерлӓ гӹц ылмыдам ӹнде пӓлем, а шайыштмаш анзылан лӹм дон фамилидӓм анжыкташ келеш, ӓль псевдонимӹм тумаен лыктын кердӹдӓ.
Пиш вычем...
Ваштыл колтышым! СССР-шты секс ылын ӓль уке? Тидӹм йӹрен ядыда гыце? Цилӓ СССР гишан келесен ам керд конешнӹ,но кырык мары солавлӓштӹ секс ылде, техень шамакшымат пӓлӹделыт. Но ылыныт йӱмӓшвлӓ, сӱӓнвлӓ, а кӓнгӹж йыд годым ылыныт йыдым каремвлӓштӹ, сӓрӓнвлаштӹ дӓ кӓвӓнвла сага икӓнӓ-икты доно вӓшлимӓшвлӓ. А вара йывырт ӹштӹмӹ абортвлӓ. Цилӓ тидӹвлӓ ылыныт.. А сирӹмӹ шотышты мӹнь, Генай, сирӓш мастар ам ыл, седӹндон, простьыдок, тӓ ганьда сирен ам керд. А мадышвлӓ гишӓн попаш гӹнь, мӓ техень мадмашвлӓмок мадынна, кыце тишты сиредӓ, мажӹ, ӹдӹрвлӓ, шукыжок классвлӓлӓ мадынна. Тевеш тӧр рок вӹлан клеткӓвлӓм ыдырен шӹндетӓт, тӹдӹвлӓ мыч крем коромплям ял нер дон чымен кеет. Эче скакалкым сӓртен, тӹргештӹлӹннӓ.Вара ыргымла(лапта) мадынна,"охотники-утки"-лӓ дӓ весӹ-молылаат.Но шукыжок -со тамахань тонышы дӓ колхоз пӓшӓвлӓмӓт ӹштеннӓ. Вот тидӹжӹ мӓмнӓн основной секс ылын.
УдалитьКол кычымы гишан мӹнят ик-кок шамакым келесӹшӓш. Айыртемӹн, шиголым кычымы гишӓн. Шигол(сом)такшым ороды агыл, пиш йой кол ылеш, но шуды ӹштӹмӹ веремӓн тӹдӹм чоте кычат.А кычат тенге: пиш кужы (иктӓ 30-40 метрӓн) да кӹжгырӓк лескӹ келеш, цаткыдырак ӓнгӹр,нелӹ грузилы, когорак гайкат яра,а сирӹштӹ лескӹм важикӓн пандеш ялштат,кыдым келгын рокыш шыралыт, а панды вуеш изи йӹнгӹлым сӓкӓт.(Рушлажы тидӹм "закидушкы" маныт). Лескӹм грузилы нелӹц доно пиш мӹндӹркӹ вӹдӹш шуэн колтат, ӓнгӹреш йӹлымӓт, капшангымат дӓ даже когертӹмӹ оравимӓт чиктӓш лиэш. Тӹдӹ тек келгырӓк вӓрыш вала, вет шигол келгӹм ярата, тӹдӹ пындаш доно каштеш. И вот... вара вычы, кынам йӹнгӹл йӹнгӹлтен колта. Юкшы шактен колтымыкы, тӧрӧк тӹ пандыштышы лескӹм кидышкет кычы, кол попазен гӹнь -тӧрӧк пӓлӹ, тӹштӹ тама улы. Пӹтари пытырак шыпшыл нӓл, а вара уж изин-олен ти колетӹм вӹд гӹцӹн лык.
ОтветитьУдалитьИк кӓнгӹжӹм, а тидӹ 1982 ин ыльы, тенге мӓ ӓтям доно коктын шиголвлам Шурышты кычышна. Пиш шукым кыченнӓ: ик ирок- кок ведрӓм, а вес кечӹн-эче шукыракым.Когораквлӓок вет лӓктӹт- ай-яй, махань сусужы! Вара, мам ти колвлӓ доно ӹшташ, вет шокшеш нӹнӹ локтылалтыт... Мане, кол-лемӹм кого падеш шолтеннӓ, вет тидӹ шуды ӹштӹмӹ вереман ыльы, эдемвлӓ шуды ӹштӓш толыныт, цилӓн качкыныт, а вара эче кодшы колвлӓ доно кагыльвлӓмӓт ӹдрӓмашвлӓ кӱэштӹнӹт.Пиш тотлы кагыльвлӓ линӹт ыльы. Ши колетшӹн вет алангы гань моло агыл, тӹдын тыгыды лувлажӹ уке.Тидӹ лачокат тенге ылын дӓ тевеш Тамараат тенге сирӓ.Понгымат цилӓн погенӹт дӓ кыдыжы селмӓэш жаренӹт, а кыдыжы понгы лемӹм шолтенӹт. Охаташ пиш яжо качкыш. А кӹзӹт ынде Шур алык молнамшы гань агыл, шукы варжӹмок вӹд нӓлын. Соланавлӓ молы шуды ӹшташ каштыт вӓл, амат палӹ, вет кӹзӹт солана Виловат "Кырык мары цӹвӹ фабрикы"-н структурыш пыра. Шуды келеш гӹнь , Шур алыкыштат шудыжым йӓмдӹлӓт сӓй.
Кӹзӹт цилӓн тонна шӹнзенӓ, йонгы веремӓ шукы улы. Тевеш, мӹнят тӓмдӓн ти блогдам мом дӓ анжышым.Цӱдӓ. Нигыштат тенге сирӹмӹм ат уж. Цилӓжок агыл гӹнят, но шукыжок келшӓ. Пиш тӧр дӓ лӱддеок сирӓт, газетӹштӹ техеньӹм ак сиреп. Эдемвлӓ гӹц ядым, авторжы америкӹштӹ ӹлӓ маныт. Но орӹм, кыце марла йӹлмӹм мондыде.Мӓмнӓнвлӓ вет Йошкар-Олашток марла монден шуат. Мӹнь шанымаштем, пиш керӓл материалвлӓ тиштӹ кайыт. Шаналташат пӱлӓ сирӹмывлӓ улы. Когонжок туан йӹлмӹ яммы гишӓн тыргыж лӓктеш.Тау блогын авторланжы!
УдалитьПиш кого тау, шергӓкӓн Надя! Ти пуры шамаквлӓдӓ чоте мадыш-пӓшӓэмӹм ашныктат да йонгештӓрӓт. Вуйта свезӓ мардеж цаткыдын мардежлӓнен парусан пышемӹм тангыж гач Йыл сирӹшкӹ виктӓрӓ... Тӓландӓӓт пурым вел шанем!
Удалить"Кырык мары тетя мадмашвлӓ" маныда. Малын "кырык марын"? Утла айыртемӹн кырык марынвлӓжӹ мадыт ма? Цилӓ йӓл ганьок (алык марывлӓ, вӹтлӓ марывлӓ, кожла марывлӓ,рушвлӓ, тадарвлӓ, суасвлӓ, мордва дӓ весӹвлӓ ганьок) мадыт вет. Просты ТЕТЯ МАДЫШВЛӒ манаш келеш ылын. МАДЫШЛА МАДМАШВЛӒ...Пиш когон шукы грамматикы самыньвлӓ, мары йӹлмӹм тодмы вӓшлиӓлтеш. Прамой сиремӓдӓ. Тенге попатыш: КУЖЫ МАДЫШ МУШ ПАЧАН маныт. Мадда-мадда, мӹнь тореш ам ыл, тетявлӓ кӹзӹт тенге воксеок ак мадеп конешнӹ, акат пӓлеп, хоть тиштӹ сирӹмӹдӓм лыдын кердӹт.
УдалитьТидӹм вес Тамара сирен, мӹнь агыл,Тамара-2. Шукын ылына виднӹ. А келеш ылын сирӓш просто- МАДМАШВЛӒ. Тенге!
Удалить