Кӱшӹл шӹргӹштӹ суасламары лесник дон вӓтӹжӹ ӹлевӹ. Иван Григорьевич дӓ Анна Григорьевна - тетядеок, лач коктын вел... Тагыце лиӓлтӹн, но мӹнь изиэм годшенок тӹ лесник дон тӓнг постол ылынам. Сек пӹтӓриш ӓшӹндӓрӹмӓшем - ӓтям дон дӓ лесник дон иквӓреш изи йӓктӹвлӓм шӹргӹ тыреш шӹнденнӓ. 1957-59 ивлӓ векӓт... Кушмыкем тӹшты уже кӱкшӹ йӓктерлӓ кушкын шагалын ыльы - солана халык когон понгы погаш тӹш пыраш яратен. Йӓктӹпонгывлӓжӹм пытӓри лач тӹштӹ вел моаш тӹнгӓлӹнӹт. Ти понгет йӓктӹ лошты вел кушкеш ане вет.
Кыце тӹ йӓктӹвлӓм шындӓт? Тевеш, сӹнзӓэм анзылнок - ӓтям "пика" лӹмӓн кӹртнин пӹсӹ мычашан хӓдӹрӹм рокыш когон силан шыралешӓт кок векылӓ вурдым шӹкен рокым шӓрӓлтӓ. Мӹньжӹ изи йӓктӹм тӹ рок шелӹк кӧргыш важ яммеш пиштемӓт ӓтям кок монгыр гыц тӹ "пикы" донок мӹнгеш шелӹкетӹм пӹзӹрен чӱчеш... Иктӹ паштек вес йӓктӹ - тӹ пӓшӓм чоте пӹсӹн ӹштӓш лиэш ыльы токо. Кӹзӹт тӹ йӓктерлӓм космос гӹц симайымы картышты ужын кердӓм. Цӱдеет вел - тенге ӹлӹмӓш вашталт кеш ане вет?!
Шонгы тумвлӓ лошты пӹркем тӹшкӓвлӓ шӹрен-шоэн кушкыныт. Тӓнгвлӓэм дон мӓ тӹ тӹшкӓ лоштет тӧррӓк дӓ кужырак ӓнгӹр-ваштырвлӓм шошым йӹде пӹчкеден лыктына ыльы. Дӓ тӹдӹм лесник гӹц мӹндӹрнӹрӓк кӹчӓлӹннӓ, ато кычаат штрафым тӱлӹктӓ машаненнӓ. Солашты кого марывлӓ чоте лӱдӹктӓт ыльы мӓмнӓм - дӓ тӹ марывлӓэтжӹн сулыкышты тенге попаш ылын - кынамжы пум шолышт канденӹтат лесниклӓнет попазенӹт...
Шошымжы эче тӹштӹ когон яжо пеледӹшвлӓ имештӹш ӹлӹштӓш логӹц кушкын шагалыт ыльы: кок цӹреан шымшуды (иван-да-марья), яжо пышан ош ландыш, кловой сӹртпеледӹш дӓ весӹвлӓ - цилӓн лӹмӹштӹм амат ӓшӹндӓры.
Тӹнгӓлтӹш школына тетявлӓм кӓнгӹж каникулыш колтым анзыц тӹ шӹргыштӹ "последний костёрым" ӹштен. Тӹ лиӓлтмӓшжӹм цилӓ сола тетявлӓ пиш когон выченӹт. Тымдышывлӓ и гӹц иш тӹ костёрвлӓэтӹм шӹп-йывырт йӓмдӹленӹт дӓ айо кечӹн тетявлӓлӓм тӹ сӓрӓн кӹчӓлӓш колтенӹт. Ай-яй! Кыце пӹсӹн мӓ школ анзыц шӹргӹшкӹлӓ кыргыжына ыльы. Тыл вӓр мошыжым вет тамахань подарка вычен... Шӹргӹ якте кок уштыш, дӓ эче тумерлӓ кӧргӹштыжӹ иктӓ уштышак-пелӓкӹм кыргыжаш вӓрештӹн. "Кыды сӓрӓнӹштӹ вӓл?" - тенге тумаен тетявлӓ пӹсӹрӓкӹн чӱктӓт ыльы... Цӱдеет вел, но тымдышывлӓжӓт, ӓтя-ӓвӓвлӓжӓт кого шӹргӹ лоэш тетяштӹ ямын кердмӹ гишӓн воксьок лӱдделыт!!! Кӹзӹт тенгелӓ лин ак керд векӓт. "Костёр" вӓрӹм со цаткыдырак эргӓшвлӓ кӹчӓл мот ыльы, дӓ, мӓ вӹлкӹ кӱшӹц анжен, подаркаштым (шӹренжок конфетвлӓ дӓ печеньӹ-пряниквлӓ) ӹрзен-ӹрзен, мӓмнӓм аздарен каштыныт... Вара коговлӓ тылым пижӹктӓт ыльы, дӓ мӓ йылыш укш ара йӹрет мырен-куштен-мадын вады яктеок кымылангынна.
Икӓнӓ лесникнӓ мӹньӹм шошым, лым шылен пӹтӹмешок, шӹргӹш миӓш яды. Мӹньлӓнемжӹ тӹнӓм иктӓ луаткок-луаткым и темӹ сӓй. Лесниквлӓжӹ кого казоной пӧртӹштӹ ӹлевӹ. Тӹ пӧрт йӹржӹ кого шуды сӓрӓн ыльы. Сӓрӓн йӹржӹ кӱкшӹ тумерлӓ шалгыш. Иван Григорычет мӹньӹм кӓтӓ тумын ӱл укшыш кузаш палшалтышат эче пыйырт кӱшкӹрӓк кузаш анжыктыш. Сӹсӹрген кенвазаш ӹнжӹ ли манын кӓпемӹм керем доно тум йыр ялштен шӹндӓш ядын. Вара вес керем мычашым ӱлӹц шуэн дӓ мӹнь тӹ керемым шыпшын тум вӹлкӹ ханган кек пӹжӓшӹм кузыктенӓм - "скворечникӹм". "Давай, Гена, чуть пониже опусти и прибивай!" - суасламары лесник донет мӓ рушла вел икӓнӓ иктӹм ынгыленнӓ... Кечӹ гыт 5-7 кек пӹжӓшӹм тенге пӱшӓнгӹвлӓ мыч сӓкӓлтенӓ ыльы. Тӹ кек пӹжӓшвлӓм тӹдӹлӓн шошым йӹде лесничествы гӹц машинӓ дон шывштен кандат ыльы. Техень задани ылын - шӹргӹм шукшвлӓ гӹц перегӓш манын кеквлӓм шукемдӓш цаценӹт...
Пӓшӓнӓм ӹштен пӹтӓрӹмӹк сагажы охотничӓяш кеӓш ӱжы. Пиш когон сусу лин колтышым! Казоной пӧрт дорц кок уштышышты кого сӓрӓн ыльы - тӹштӹ тагынамок шӹргӹм роэн лыкмы паштек пӹркем тӹшкӓвлӓ вел кушкыт ыльы. Охыр неркӓэш тӹшкӓ сага шагальынаат валыш кечӹ монгырыш анжаш тӹнгалнӓ. Изин-олен пӹцкемӹшӓлтӹн. Трӱк тагышец тамахань йук лишемӓш тӹнгальӹ: "Коррр! Хоррр! Кхоррр!" Вуйта тӓгӱ цецен пичӹм панды дон ыдыра... Теве! Пӹцкемшы лапата гӹц яргата пӹлгом тӹрӹш кужы нерӓн кырмызак чонгештен лӓктӹ. Шылдыржым лӹпӹн статян кужын лыжген жерӓ мыч вуйта хайзилӓнен талашыдеок цӱдӓ-кек чӱктӓ... "Пытлоооч! Пытлооооч!" - кок тулан пичӓл лӱэн колтыш. "Хоррр! Хырр! Херр!" - кырмызакна шылдыржым ӹрзальӹ дӓ пакыла чонгештӹш... "Я ничего не вижу, Гена!" - ти шая дон лесник-тӓнгем пичӓлжӹм мӹньлӓнем кычыктыш...
Тенге тӹнгальӹ мӹньӹн ӹшкӹмемӹн охотньык корнем... Но!!! Ик кекӹмӓт мӹнь тӹ шыргӹ неркӓштӹ шӹм пушт. Тӹ вадынжат, да вес вадывлӓ мычжат. Иван Григорычем пичӓлжӹм мӹлӓм кынам шанем тӹнӓм пуэн, дӓ ӹшкетемӹмок кок-кым патроным кычыкаат тӹ неркӓш колта ыльы.
Шӹлӹн шӹнзӓмӓт йук лыкдеок пӹцкемӹшӓлтмӹм вычем ыльы. Вадеммӹ семӹнь якшар пӹлгом тӹшкӓ лоштет йӧрӓш тӹнгӓлеш. Пӹтӓриш кырмызак йук ӱштӹ вӹдлӓок мӹньӹм нерӓлтӹмӓш гӹц шижтӓрӹш. Йӓнгем когон шӹрен шиӓш тӹнгӓлеш ыльы, а кид лапавлӓэмжӹ трӱк пӱжӓлт колтат, дӓ вуйстыкын цӹтӹрен, пичӓлӹм тӧр кычен воксьок кердтелыт...
Лӱэн-лӱэн мӹнь тыр шӹргӹм вел рашкалтыш йук доно тыргыжландаренӓм. Кырмызаквлӓэмжӹ аздарен-мыскылен лӱддеок лишнӹ дӓ лишнӹ чонгештӹлӓш тӹнгӓлӹт ыльы - вуйта пичӓл мычашышкемок кӓнӓлтӓш ижӹ пырен шӹцнештӹ...
Вычыдым йыд сойток кого шӹргӹм йӹрвец ӓрӹш дӓ тӹнӓм шимемшӹ сӓрӓн йӹр кайдымы цӱдӓ-кеквлӓэм цӓрнӹдеок мужедӓш тӹнгӓлӹт ыльы. Вуйта коэштӓлтшӹ шӹдӹрвлӓ лоэш шылдырвлӓштӹ пӹцкемӹш мӹнерӹм коэнӹт: "Коррр! Кхорррр! Хоррр! Оррр! Ррррр! Мыррр! Мӧррр! Тыррр! Тӹрррр! Шӹррр! Гӹррр! Шууу! Жееен! Мӹӹӹш! Кӹӹӹррр!.."
Мам ӹштет - йыд тольы. Мӹшкӹрем лачокат шужен. Шимемшӹ шӹргӹ дон лесник токы кыргыжынам. "Эх! Эчеӓт шӹм кычы!" - пыйыртын кынамжы ӧрӹн колтенӓм, но шошымын шижшӹ шӹргӹ ылӹмӓш йӓнгемӹм цаклыдеок аварта ыльы.
"Опять пустой?!!! Ну, ничего, в другой раз добудешь! Покушаешь с нами?" - Иван Григорычем пичалжӹм цыланыш сӓкӓлтӓ дӓ стӧл лош ӱжеш.
"Не, спасибо Ван Григорч, поем дома!" - келесемӓт когон чӹнь солана векӹлӓ чӱктем ыльы. Иргодым ирокок школыш, Йоласалыш кеӓш келеш, а тоныш пӓшӓэмжӹ эче воскьок ӹштӹмӹ агыл...
