ШУР (поэма)-кӧтӹртен

Ондрин Валька, Йынгы-Кушыргы

1.
Кӓнгӹж, кӓнгӹж, толын кӓнгӹж,
Коэштӓлтеш ыжар тангыж.
Тене шурны кушкын пуры,
Йӓмдӹлӓлток халык Шурыш:
Алык лошкы, ирӹк лошкы;
Пыры имни тарта лошкы.
Ялшты, ӓтят, крӓпля-сӓвлӓм.
Опты, ӓвӓт, ма-керӓлвлӓм:
Пиштӹ шокшы санзал-киндӹм-
Тарам, мыным, селмӓгиндӹм.
Тыргыж лошты лиэш ямаш...
Кышты вара мӹнер -амаш?
Эх, мӱлӓндӹнӓ-ӓвӓнӓ,
Угӹц тене йӓнг тӓрвӓна.
Цевер коддок когораквлӓ,
Кычы ӹнде кидӹш сӓпвлӓм.
Анзык лӓктӹмӓ тӓлгӱдӹ,
Шӹцок токына пашкуды!
Ну-о, тӓлгӱдӹ яжон чымы
(Эхо-хо, перегӹ йымы!).

Имнин пачыжы ялаван,
Ныр дон сӓртӹлеш арава.
Малын шӹнзӹмӹлӓ тырын,-
Тӹнгӓл колтенӓ мӓ мырым.
Мыры семӹнь тьыри тьырга,
Кӱ-йӓ техень годым тырха?
.........................
3.
Шуды сӓрӓн, шуды сӓрӓн,
Пӹчкеш пӹсӹн шудым сӓнӓ.
Шуды сӓрӓн, шуды сӓран,-
Йога пӱжвӹд, ат керд цӓрен.
Ире пыра онгыш шӱлӹш,
Мӹнгеш-анеш каштеш пулыш.
Лӓктеш покан шуды начкы,
Шижӓт-ма кужынер качмым?
Мадыш агыл шудым салаш,
Келеш тиштӹ йӧнӹм пӓлаш.
Салы-салы сӓэм пӹсӹн,
Салы-тотлы шуды пышым.
Яжон-яжон кӓпем ӓйем,
Пӹсӹн-пӹсӹн салы сӓэм!
.....................
6.
Тыргыжтара йӓнгӹм сӹлнӹ,-
Ирӹк! Ирӹк алык вӹлнӹ!
Шолеш алык вӹлнӹ пӓшӓ,
Кодеш кужын тидӹ ӓшеш.
Ялахайжы тиштӹ уты,
Ягылталтын крӓпля вурды.
Ваштыл-мадын, мырен мырым,
Авартымывлӓм цымыры.
Пыры кӧргӹш, Шурын шытыр,
Погы шудым вӓтӹ-ӹдӹр!
Погы-сӓртӹ, ӹштӹ арам...
Шеньӹк кидӓ толок мары.
Кӹртним шудышкы шыралок,
Капнавлӓэтӹм аралок.
Кыдал толок ти турешкӹ
Капна шшыпштышы мыктешкӹ.
Кечеш йылен шӹнзӹн шӹргет,
Имни туп гӹц валы-тӹргӹ...
Изи веле, ыжат, кӓпет,
Кидеш кычет уже сӓпӹм.
Капна йӹретшӹ сӓрнӓл,
Йӹпшӹм шудышкы шырал,
Виктен имним корнет доно,
Тек йыжгыкты кӓвӓн докы.

Мадеш, тьолгыж, шеньӹк парня,-
Ӹштӓ шукым кукшы ӓрня.
Ӱлӹк-кӱшкӹ каштеш шеньӹк,
Тӓрвӓнӹлеш халык чӹньӹ.
Кок покашкы шуды шӓпнӓ,
Шыпштен толок эргӹ капнам.
Вуйым кечӹ гӹц перегӹ,
Вуйыш ошым чи пӱэргӹ.

У кӓвӓнӹм кӹшкӓт-шӹндӓт,
Янгылыде пӓшӓм ӹштӓт.
Кузы шуды кӓван кӱшкӹ,-
Керӓл лиӓт телӹм ӱштӹн.
Телвлӓ тиштӹ ылыт кужы,
Шалга телӹм вольык шужен.

Мыльгы, кӱшнӹ савыц-ошы.
Кӓвӓн ташкышылан шокшы.
Патыр- вӓтӹ, тергӹ-тергӹ,
Йӧн дон шудым пиштӹм шергӹ.
...Кӱктӓ-кӱктӓ шокшын тыр,
Пӱжвӹд шӓпнӓ кӓвӓн йӹр.

Ситӓ гыце шамак-пидӹш,
Лиэш-ма келесӓш тидӹм:
Кердеш-кердеш халык мыштен.
Кердеш яжон пӓшӓм ӹштен.
Уж-йӓ, тидӹм корныгешӹ,
Тидӹм анжен, когоэшнӹ.
Хоть-кынамын, хоть-маханьын
Ак керд шкӹмжӹм ямден мары.
Пуры, пуры лижӹ пӓшӓ,
Ӹлӹмӓшнӓ лижӹ цӓшӓн!
.....................................

Ондрин Валька . "Шур" поэма гӹц лаштыквлӓ, 1990.("Шамак" книгӓ гӹц нӓлмӹ, Й-Ола, 1993.)