понедельник, 9 августа 2021 г.

КЫРЫК СИРЕМ, ШАЛГЫ!

Геннадий Замятин, Йӱрнӹ

Мӹнь тагачы корныш лӓктӓм,
Анзылнемжӹ ӱштӹш кужы.
Ядам ӓнгӹрӹм дӓ йӓктӹм
Пишок шукым колам, ужам.
Мӓжӹ вӓл ылына кӱвлӓ?
Поран йӓнгӹштемжӹ йожта
Линнӓ гыце ӓшдӹм кӱвлӓ,
Кышты келгӹш важна, тошты?
Ужам мӹнь кыце Ош Пандаш
Ӹшке халыкым постара.
Коктушат техеньӹ патыр:
"Ӹшке верц шагал тӹнь, мары!"
Каеш Йыл тӹрӹштӹ Цепель
Шим шӹкш, тылжы лоэш ямеш...
Марын кидӹш чиктӹм цепьӹм
Пыдырана ойхеш шамет.
Кырык Сирнӓ, мӓмнӓн туан,
Ӹшке докыжы сӹгӹрӓ,
Тӓмдӓм кыце тӹдӹ шуа
Пуа киндӹм, пуа ӹрӓш.
Шукы вӓре Нер дӓ Кырык,
Тилец пакы ак ли цӓрнӓш.
Кодеш ӹнде лач ик мыры:
"Ӹлен лӓктӓш ӓли шӓпнӓш".
Цилӓ вӓре тиштӹ кӓрмӓн.
Ситӓ тӓлӓндӓт мӱлӓндӹ
Ирӹк мыры тиштӹ шӓрлӓ
Марын йӹр шагалаш йӓмдӹ.
Такеш тидӹ Кырык Сир ма?
Тышман корнышты лач кырык
Иктӹ гань ваштареш риснят
Тышман трӱкок гыньӹ пыра.
Кырык Сирем шалгы, шалгы
Курымок пиш цат кырыкла.
Ӹлӹмӓштӹ ит ке шалнен.
Верцет изи йӓнгем йыла.


5 комментариев:

  1. ондрин валька13 августа 2021 г. в 08:50

    Ого,тевеш, Геннадий Замятинӓт ӹшке мастарлыкшым тиштӹ анжыкта. А вет Замятин гишӓн мӹнь Петухов Витали гӹцок эче колынам. Тенге-тенге, Йӱрныштӹ ӹлӓ, Москваш пӓшӓлӓш моло каштыкала, мӹлӓм сирмӓш доно кыды-тидӹ лыдышвлӓжӹм колта дӓ тӧрлӓш палшыкым ядеш, Витали эче тенге 2011-12 ивлӓнок манеш ыльы.Тӹнам мӹньӹ эче "десятка" машинӓэм дон айда манам Замятин докет Йӱрнӹш моло кыдал толоына, дӓ тӹдӹ ӓнят эчеӓт Москвашкыжы кен колтен, манеш ыльы. Витали дон мӓ тӓнгвлӓ ылынна, тевеш 2015 ин январьын мӹнь тӹдӹм мондыдымы корнышкы ыжатен колтышым.Замятин худан ак сирӹ, но жепшӹ уке тама доко, тенге попа ыльы. Но теве ти пӓшӓжӹм моло мӹнь анжальымат, пиш яжон сирӹмӹ доко.Лыдын кеет вуйта тамахань баллады гань. //"...Мӹнь тагачы корныш лӓктӓм,//Анзылнемжӹ ӱштӹш кужы,,,// Ӱштӹш агыл, уштыш сӓй...- тиштӹ вет корнын кужыцшым уштыш доно висӓт//,,,Ужам ӓнгӹрӹм дӓ йӓктӹм// Пишок шукым колам , ужам// Тӹнгӓлтӹшӹм тиштӹ тенге автор мастарын тӹнгӓлеш, тӹдӹ пакыла кужы шайыштмашым вуйта мӓлӓннӓ лыдыкташ сӧрӓ.Лачокат ти куштылгы агыл темым автор раскыдын пачын пуэн. Мӹлӓм ти сирӹмӹжӹ пиш келшӓ. Патыр шӱлӹшӓн эдем тидӹм сирен.НО кыды-тидӹ вӓрым шӹм ынгылы. //,,,Ужам мӹнь, кыце ОШ Пандаш ӹшке халыкым постара...// Ош Пандаш - тидӹ кӱ вара? Кого ОШ Йымы? //,,,Коктушаи техеньӹ патыр...//Ам пӓлы - тидӹ Цепель годшы патыр мары? //... Марын кидӹш чиктӹм цепьым..// Цепьым агыл- цепӹм, "Ь" гӹц пасна сӓй, мары грамматикы семӹньжӹ. Яра,тидӹ ерунда. Манамыш, яжон-яжон сирӹмӹ.Вес пӓшӓвлӓжӹмӓт пуры шамаквлӓ доно ӓклӓш лиэш. Мӹньжӓт: //Ак ям тошты,//Кодеш//Соэш//Шылен ак ке,// Ит лӱд, агеш...//Туан шамак // Корным моэш,-// Ит шеклӓнӹ, эргӹм,//Такеш...//,- маннем.

    ОтветитьУдалить
    Ответы
    1. "Коктушаи" агыл( самынь)- "Коктушат".

      Удалить
  2. Кырык мары сирӹшӹвлӓ чӹдӹн кодыныт. Виталий Петухов гишӓн попедӓ, Виталий Петухов Куженер район "Заря" рушла газет редактор ылын гӹнят, со марла сирӓш цацен да шукым сирен. Пыт пӓшӓлен. Ӹжӓл, ирӹ колен кеш. Весывлӓжӓт сиренӹт седӹ(Поствайкин, Кудряшов, Самойлов, Григорьев, Аликов, Ондрин Вальк, Лобанов), иктӹмӓт ӧрдыжеш кодаш ак кел.Но шукын колен кевӹ. Тевеш, кӹзӹт Ипполит Лобанов, В.Афанасьев(Ондрин Валька), Евграф Поствайкин стараят...Но шукыжымок ӹдрамӓшвлӓ веле сирӓт тама доко. Но вет ӹдрӓмӓшвлӓ пиш когонжок патриотвлӓ агылеп. Нӹнӹ вес семӹнь пынзалмы ылыт: марлан лӓктӓш, тетявлӓм ӹштӓш-кушташ дӓ курым мычкы нӹнӹ верц шытырланаш. Туан йӹлмынӓм переген кодаш дӓ виӓнгдӓш келеш ылнежӹ, но кыды ӹдрамашӹжӹ ӹшке тетялӓнжӹ " яжом" веле шанен, ӹшке туан йӹлмӹнӓжӹмсӓт тымдаш ак кел манеш, вуйта тӹдӹ нималанат ак яры.Тенге ӹдрӓмӓшвлӓок йӹлмӹнӓн курымжым пӹтарен шуэн кердӹт. Пӱэргӹвлӓ вес статян ылыт. Сотыки, шукынжок патриотвлӓ. Нӹнӹ ӹшке мӱландӹм тышманвлӓ гӹц перегӓш-оролаш цацат, йӓл доно шиэдӓлӹт, ӹшке халык цымыр лижӹ,анзыкылаат перегӓлт кодшы, тошты овуцавлӓм, туан йӹлмӹнӓм иктат ӹнжӹ мондеп, икӓнӓ-иктӹ доно шӓлӓнен ӹнжӹ кештӹ...Но пӱэргӹвлӓнӓжӹ ӹнде шукын кодделыт виднӹ...Сирӹкӓлӓт Геннадий Сидуков, Анатолий Ларкин, Вадим Минеев... Ананий Иванов, историк-профессор семӹнь тошты годшы докуменвлӓм пецӓтлӓ.Но сойток, нӹнӹ погодым ак ӹштеп.Шукыжым ӹдӹрвлӓ лач сирӓт. Седӹндонок, Геннадий Замятинӹн сирӹмыжӹ тидӹн шотышты когонок шергӹ. Молодец!

    ОтветитьУдалить
    Ответы
    1. Кӱвлӓ ӹне сирӓт: ӹдӹрвлӓ ӓль рвезывлӓ? Ынгылаш ак ли, пӱэргӹвлӓ техень патырвлӓ ылыт маныда, а ӹдырвлӓ- йӹлмӹм ямдышывлӓ, а сирӓт шукыжым нӹны веле, Логикы уке.Пӱэргӹвлӓ шукыжок патриотвлӓ агылеп тоже, тевеш Анани Иванов профессор гишан сиредӓ. Кынам Йошкар-Олашты правительствы ваштареш Оболенский-Ноготковлан памятникым пачевӹ, тӹдӹ кыце телевизор доно попыш? Марынвла шукынок вара тӹдым "предатель" манаш тӹнгӓлевӹ.Оболенскийжӹ лачокшым ти вӓрышкӹ шотеӓт ылын, тидӹм Маркуелов тумаен лыкитын, а памятникым марынвлӓм унижӓяш ыштӹмӹ.Со йӓллӓн ярал лиӓш цаценӓ, ӹшке ӹшкӹмнӓм ташкенӓ.Вот Сануков тидӹ патриот ыльы!

      Удалить
    2. Лыдын кештӓ шукы эдемӹм, а вот Пал Генай гишӓн мондышда. Пал Генай (Геннадий Смирнов) мӹндӹр вӓрӹштӹ, Америкӹштӹ, ӹлӓ гӹнят, кырык марывлӓлӓн шукы пӓшӓм ӹштен шалга. Шукым! Келесӹдӓ, кӱ эче весӹ техеньӹ улы? Нимахань штатышты ак шалгы, нимахань оклад окса пӓшӓдӓрӹм ак нӓл, а лач ӹшкедурешӹжӹ, ӹшке туан шачмы вӓржӹм, туан йӹлмыжӹм яратен, ӹшке керӓл пӓшӓжӹм ӹштен шалга Пиш кого тау тӹдӹлӓн!.

      Удалить