среда, 22 ноября 2023 г.

ОМЫН

Пал Генай, Йынгы-Кушыргы

Ти лыдышемӹм КЫРЫК МАРЫ группышкы пижӹктӹшӹмӓт администраторжы тек лӱдӹн колтыш. Карангдаш келеш, ато эче ик иэш поктыл лыктам, манеш...

Ма цыгы тенге лӱдӹктӹш ти эдемӹм? Война ваштареш попаш акли? Но ик шамакымат война ваштареш шӹм сирӹ - ваштарешок ылам гӹнят! Сыцым ужын колтыш? Ну, ужеш гӹнь яжо, но мам ти сыц тӹдӹн вуй кӧргешжӹ пижӹктӓ? Пиш цӱдӓлӓнем! Война ваштареш ылам седӹ, но сыц вашт тӹдӹлӓнӓт война ваштареш лӓкмӹ шоэш ма? Тенге гынь яжо! Пиш яжо! А группышты ӹнежӹ анжыкты - ФСБ-пирӹвлӓэт йышкырат витнӹ...Анеш, мам вара ӹштет, шукынжок ти войнам ак яратеп, но йукым ит лык!!! Пыртен шӹндӓт, ӓль Бахмутыш колтат, а тӹштӹ заградотряд тупышкеток лӱэн пуштын кердеш. Тевеш, кадырвлӓӓт тӹштӹ руш тупвлӓм лыпшен окоп гӹц поктен лыктытат пушташ-колаш колтат...
Но, тидӹм ам ярыкты гӹнят, весӹ гишӓн шотеш пиштем. Нӹнӹ Чечняштышты рушвӓлӓн хозаланаш волям ак пуэп! Ӹшке халык верц цымырнен шалгат - шукы ойхым руш сытона нӹнӹлӓн 1940-50 ивла лошты канден. Ак простеп!
Шукердӹ агыл эче руш статистикы семӹньок анжыктевӹ - марын, суасла, бурят, якутвлӓ дӓ вес "нацменвлӓм" фронтыштет утла шукым пуштыт,а рушвлӓ чӹдӹрӓк. А Мӧскӓвӓштӹ дӓ вес кого халавлӓштӹжӹ пӱэргӹвлӓм акат тӹкӓлеп. Седӹндон халык кафевлӓ мыч каштеш да "Какая война?! Нет никакой войны!" манын мырат-куштат-веселӓят...
А мӹньӹн Украинын шӱмбелвлӓм руш сытонавлӓ пуштыт, изи тетявлӓм тылыкланат, ӹдӹрвлӓм мӹшкӹртӓт, томавлӓм пыдештӓрӓт, солавлӓм йылатат...
Тенгеок кымшӱдӹ утла и перви Кырык Сирӹш толын рушвлӓ изи халыкнам пуштын пӹтӓрӓш цаценӹт...
Акпарсым ӓштедӓ, но руш верц коледӓ?!!!
...
Кӹзӹт тенге, но жеп сойток вашталтеш.
Тӹнӓм цилӓн кӱ тагачы Украиным шӓвӹктӹнежӹ, кӱ кырык марывлӓм тӹш пушташ/колаш колта, кӱ тӹшец смартфонвлӓм/холодильниквлӓм/стиралкывлӓм кравен канда - цилӓдӓм пӓлдӹртӓт. Нигышкат шӹлӹн ада керд - шукыжымок мот. А тетявлӓдӓ, ыныкавлӓдӓ тӓмдӓм ак простеп!
Сойток тенге лиэш!
Ӹлӹмӓш анзыкы вел кеӓ!
...



ОМЫН

Пырохот нерӹштӹ шӹнзем
Шанымашемӹм мынзем
Вес Сир токемрӓк толжы
Тӓнгем йукемӹм колжы
Тангыж цилӓ век шӓрлӓ
Лӓктӹт йаратымы вӓрвлӓ
Вилӹт кӱшӹцӹн йурвлӓ
Кузат ӱлӹцӹн?
Кӱвлӓ?...
...
Каштынна шудылан Шурыш
Пӹслӓнӓ тыл - амаш туреш
Анзылнем киӓ тӹгӹр
Вӹд лӹвец каеш шӹдӹр
Шӹдӹржӹ шайылны - цӱдӓ
Сӹнзӓдӓм тӹ тӹгӹр мӱдӓ...
...
Ӹрдӹм алыкыш шырен
Кӓвӓн кайыштеш шӹрен
Алыкжат ӹнде чӹдемӹн
Шапы вӹд тӹр гачок темӹн...
Ӹрдӹнӓжӓт тене шукшан
Шамакнажат шакта рушын
Попса-мары-мыры семеш
Йӹлмӹнӓ чоте йӱкшемеш...
...
Пичӹ гач тӹрген олмам
Йыдым шолышташ толынам
Олмавужымат элтӓлем
"Ит пелештӹ, йӓ..." - сарвалем
Шкеок вет тӹньӹм шӹнденӓм
Нӓнгенжӹ шӹм керд - коденӓм
Большак Валькалан тӹньӹм -
Монден ат керд сӓй мӹньӹм...
...
Капкана сага кым пистӹ
Мӹньӹм выченӹт тиштӹ
Кечӹнь школ гӹцӹн кузен
Нӹнӹм сусунок ужын
Йалемжӓт куштылгемӹн...
...Кыдашын лявӹрӓн кемӹм
Пӧртанзыланок шуэнӓм -
...Пилӓнем качкаш пуэнӓм
Тевеш Бобикем опта -
Ом вашт ӓптӓнӹм покта?!
...
Ӹндежӹ мӹндӹрцок минем
Тӹ кемемӹм мӹнгеш чинем
Тӓмдӓмӓт ӱжӓм сагаэм
Йылым сӹсӹртӓш тумаем
Тӹ пӱӓм урыктен шуэн
Халыкланат волям пуэн
Мыштенӓ ма ӓль ана?
Мам Кырык Сирнӓ шана?
Ӓнят ӹлӹжеш алык?
Ӱлӹцӹн куза халык?
...
Тӓжӹ мӹнь вӹкем анжен
Кердӹдӓ токем ванжен?
Ужыда кыш ажедӓм?
Кидем дон мам раведӓм?
Лоштына тӹгӹр киӓ
Цӹрем вашталта чиӓ
Тылшолат каеш лудын
Сыцым ада уж...
Лӱдӹн?

2022

Комментариев нет:

Отправить комментарий