понедельник, 4 ноября 2019 г.

ТОКЫНА ТОЛМЕМ ШОЭШ...

Пал Генай, Йынгы-Кушыргы

Тангыжын йукан коэ(э)ш
Токына толмем шоэш...
Шонг лоэш вӹдӹш шӹнзӓм -
Кӧргӹшкем кӓрем сӹнзӓм...
…....

.

Тетяэт поханям кӹчӓ -
Йамакемӹм чоте выча...
Полдыш-сӹнзӓвлӓм пачам,
Мӹнер ышмашкы качкам...

Келеш гӹнь йӱктӓш (ы)шкалым
Паштекет каремӹш валем...
Вӹдсӹнзӓш валтет ведрӓм -
Мӹнят тӹлӓт палшен кердӓм...

Мӓгӹрӓ тӱнӹ коти
Амасам пачай, тьоти!
Сагажок мӹнь тьотим вычем -
"Пач йӓ амасам!" - кӹчем...

Шим куды гӹц шӹкш куза -
Шолтат кыва дон кугуза
Тывыртыш падкагыльым. Ӱ дон
Качкам сагашты ик шӱдӹм...

Олмаву лӹвӓк вазам -
Йӹл корнышты моам ражым...
Сар вуян ӹрвезӹ иктӹ
Пӓрдӓш кычаш мӹньӹм чиктӓ...

Камака шайылан шӹнзӓм -
Миж лаштыкым тырын пынзем...
Папиэмӹн кидшӹ каршта -
Кӓп йӹрем шӹртӹжӹм ялшта...

Кым пистӹм окня гӹц ужын
Укшвлӓштӹм ӹрзӓлӓм тужын...
Бобикемын пачылтеш (ы)шмажы -
"Ти шелжӹ кышец лӓктӹн вазы?"

Марывлӓ чангат ош кудым,
Вӓтӹвлӓ авартат шудым...
Кыш вара мӹлӓмжӹ ӹне кешӓш -
Кыце пеле-лошкышты шелшӓш...

Саснаэт ньыргыжеш йукын -
Нерат линӹт тӹдӹ гӹц шукын...
Цаткыды пандым нӓлӓм -
Цаткыдын саснам лыпшалам...

Кӹлӓтӹш йывырт пырем -
Олмам кӹшӓнвлӓш шырем...
Пӹрцӹ лоэш калям ужам -
Чоте вет мӹшкӹржӹ шужен...

Кӹшедӹк кышкедеш ош пӹлӹм...
Цӹгӓквлӓжӹ пӹсӹн-тӹвӹльӹн
Пӹлгомнажым ыргат-тумыштат -
Мӹнят тенгеок тӹдӹм ӹштем...

Тум лаштык гӹц роэм тыртням
Ялешӹжӹ чиктем кӹртним
Йыл сирӹшкӹ коктын кенӓ
Пӱӓвлӓм ружген валтенӓ

Туан Кырык Сирнӓ тӹнгеж
Пындаш гӹцӹн куза мӹнгеш
Йылжат трӱк ӹлӹжеш-шижеш
Тангыжышкем мӹнгеш пижеш...
.
...
.......

Ош шонгым шӓлӓтен лӓктӓм -
Тыртня мыры кӱшӹц шакта...
Сӹнзӓэмӹм кымдан кӓрем
Шонгемӓшэм монам вӓрӹм...

9 комментариев:

  1. ондрин валька8 ноября 2019 г. в 00:36

    "...Шонг лоэш вӹдӹш шӹнзӓм,
    Кӧргӹшкем кӓрем сӹнзӓм..."

    Тенгечӹ вадеш пӹтариш гӓнӓ ти лыдышым ужын колтышым дӓ вара шукы амален шӹм керд.Махань образвлӓ! Иктӓт эче тенге попыделыт: //Кӧргӹшкем кӓрем сӹнзӓм...//Мане, малын тенге келесӓш ак ли- лиэш вет!Автор тенге мӓ анзылнына туан йӹлмӹнӓн пайдажым анжыкта. Дӓ пакылажат вуйта тӹдӹ омыным ужмы гань, пишок яргата ужмашвлӓм мӓлӓннӓ рисуя.

    //...Кӹшедӹк кышкедеш ош пӹлӹм...
    Цӹгӓквлӓжӹ пӹсӹн-тӹвӹлӹн
    Пӹлгомнажым ыргат-тумыштат -
    Мӹнят тенгеок тӹдӹм ӹштем...//

    Мам келесӹшӓш, лачокшымат тиды поэтын пӓшӓжӹ. Мане-мане, Йынгы-Кушыргы ӹрвезӹ, Пал Генай,тидӹ яжо кырыкмары поэт!Йӓл гань агыл - ӹшке сӹрӓн, ӹшке йӹлмӓн, ӹшке виӓн поэт.Мане-мане, ӹшке йӹлмӓн. Цаклыда.Кынамжы кыды шамакшы, рифмыжы акшаклен колта гӹнят, но зато ужмашыжы(образшы), сирӹмы йӧнжӹ тыдӹн пиш виӓн ылыт, дӓ тидӹн лошты тыгыды ма-шон цыртиквлӓжӹм атат цаклы, тӹдӹ тӹньӹм ӹшке цӱдӓ пӹл лоэшӹжӹ ӓвӓлтӓ дӓ рӹпшӓлтӓ.

    //...Ош шонгым шӓлӓтен лӓктӓм-
    Тыртня мыры кӱшӹц шакта...
    Сӹнзӓэмӹм кымдан кӓрем,
    Шонгемешем монам вӓрӹм...//

    ОтветитьУдалить
  2. Шӹнӓ ынгылы:
    Мягӹрӓ тӱнӹ коти,
    Амасам пачай тьоти.
    Сагажок мӹнь тьотим вычем,
    "Пач-йӓ, амасам!",- кӹчем.
    Тиштӹ коти дон тьотим лыген шӹндӹмӹ. Кӱ сага тьотим вычет, если тьотиэтшӹм амасам пачаш колтет?Тьотим ӓли котим? Вует сӓрнӓл кеӓ.Хотя, конешно, омынышты тамаат лиӓлтеш.

    ОтветитьУдалить
    Ответы
    1. ондрин валька9 ноября 2019 г. в 23:36

      Утым идӓ попы,ти корнывлӓм цилӓ ынгылаш лиэш. Тьоти амасам пачаш кеӓ, а ыныкажы вара когоньыштымат вычен кодеш.Нӹнӹн толмыштым. Пиш раскыдын сирӹмӹ.Эх, кынамжы мӓ, руш телевизор анзылнет,ӹшке туан йӹлмынӓмӓт монден-монден колтенӓ дӓ ана ынгылы.Генай ти лыдышыжым пиш яжон сирен.

      Удалить
    2. Цаткыды пандым нӓлӓм -
      Цаткыдын саснам лыпшалам...
      Статья 245 Уголовного Кодекса Российской Федерации.
      Жестокое обращение с животными. Наказывается штрафом до 80 тысяч рублей или исправительными работами до 1 года.

      Удалить
  3. Ямаквты нимахань кодекс уке, ородыш Ида ее.

    ОтветитьУдалить
  4. Ти стихотвореним законвлӓ доно ӓклӓш ак ли. Ну ма вара "цаткыдын саснам лыпшалам..." гӹнь? Имнимӓт, пӹсӹрӓкӹн кежӹ манын, теве лыпшалыт. изи ӹрвезӹмат молнам кутан гӹц лыпшалыт ыльы, вуйын-вуйстык кеӓ гӹнь. Жестокое обращение с животными - ти стихотворенилӓн ти ӓлякӹм нигыцеӓт тышкен пуаш ак ли, вет тидӹ ылеш тумаен лыкмы произведени.

    ОтветитьУдалить
    Ответы
    1. В санкт-петербурге мусульмане зарезали барана на глазах детей. Ну и что- жестокое обращение с животными? Э-э, ничего не было.

      Удалить