tag:blogger.com,1999:blog-31298028620093043502024-03-25T11:43:46.517-07:00Кырык Мары - тетя мадмашвлäШергӓкӓн халык! Первиш тетя мадмашвлӓм ӓлмӓдӓ ӓшӹндӓрӓлнӓ. Ӹнянӓшӓт акли, 30-50 и перви кырык мары тетявлӓн ӹлӹмӓшӹштӹ кӹзӹтшӹ гӹц пиш айыртемӓлтӹн. Тагачы тетявлӓ компьютырышты ик парня доно мадын ӹлӓт, кӓпӹштӹ акат янгылы. Первиш тетявлӓжӹ каремвлӓ мыч ньоцок пӱжӓлтмеш, моч гӹц кемеш мадыныт. Мадмашвлӓ гач нӹнӹ кырык мары ӹлӹмӓш дон йӹлмӹм яжоракын ынгылаш тӹнгӓлӹнӹт. Шукы йиш мадышла мадыныт. Тӹ мондымы мадмашвлӓм тишӓк ӓшӹндӓрӓш дӓ постараш цаценӓ - тӓжӓт палшедӓ гӹнь, пиш кого тау!Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.comBlogger214125tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-58716577702106991292024-03-25T11:43:00.000-07:002024-03-25T11:43:09.139-07:00КӦРГӸ КОГЕРГӒ<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Мӧсквӓ халаш тӓ окса ӹштӓш толында -</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">кул-халык лимӹк тӓ шке шкӹмдӓм колында!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Жеплӹде-лӹмдӹде ӱжӹт тӹш тужын</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">рушын хозавлӓдӓ - «пылвуй гӹц кузен»...</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Толда гӹнь пылвуйдам тӹнгден шагалда!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Кайышныш мӧскӓм туп гачда шынгалда!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Шамде кавалвлӓ дон шидӓ!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Йылдалым* кид-йалыш чидӓ!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Мочнам мырышкыда пыртыда пӓлдӹртен -</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">кымшӱдӹ и кытан Кырык Сир мочым...</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Мыштыда пуштмывлӓн йӓнгвлӓштӹм ванжыктен,</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">кердтӓ йӓ колышвлӓн йукыштым шактыктен...</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Мӧскӓвӓ игӹвлӓ патырнам шотлышты,</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">раскыдын тӓмдӓм тӹ игӹвлӓ колышты...</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Курым гӹц курымыш шун солаволкышты</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">орланымашна — пыналтшыш ӹнде лоштышты!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Ӹдӹр, тӹнь парсын шарпанетӹм шымемӓ!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Пӹсӹ кем нерет дон шунйалым чымемӓ!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Мӧсквӓм вӹрлен шарпан-пач дон пӹтӹремӓ!</span><br style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;" /><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;">Кӧргӹжӹм пӧрӹктен йӓшнемӓ-шӹндемӓ!</span><span style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px;"><br /><br />Тылшолым пижӹктӹ шижӹштӹ пӹлӹштӹ!<br />Пӓлдӹртӹ - кӧргӹнӓ пачылтеш Йылышты!<br />Салымалтмеш йыхнан йылыжы тыл -<br />вацакнам токышты кандыжы пӹл...<br /><br />Кӓпвлӓдӓ кӱшкыла шамде виӓнгӹштӹ!<br />Онгвлӓ кӱэрлӓ кӱ лошты кӱӓнгӹштӹ!<br />Тырхыдым Кырык Сир жепӹм ырвалда -<br />йӹпшӹм кымшӱдӹ и лошкы шыралда...<br /><br />Тарвыда мӧскӓвӓ игӹвлӓн лудыштым!<br />Кашар пикш вуйышты ужышты лӱдӹшӹм!<br />Пӹлӹшвлӓм ражтыдӓ – шырыда,<br />йыхнан орланымым мырыда...<br /><br />Мырышты волям тӹрдеок сӹсӹртӹдӓ!<br />Тумерлӓ тырышым йукышкы пыртыда!<br />Керемет палшык дон ӧрӹктен -<br />когергӹш кӧргӹшнӓм пӧрӹктен...<br /><br />Мӧскӓн шун-йал пакылаат шунемжӹ!<br />Цӓрнӹде-шамде мочшат вишкӹдемжӹ!<br />Йыхвӹрнӓм тӹш - туан век<br />кандыжы пац лыды-кек!…<br /><br />*Йылдал — вырсы хӓдӹрвлӓ «кӱжоргы» (чиӓш кидеш) дӓ «кӱэм» (чиӓш йалеш). Вӹд-ӓвӓ ти хӓдӹрвлӓм Шанавӹл Кӱ лӹвӓлнӹ таен урда. Кырык Сир патырвлӓ тӹдӹм «сӹнзӓвӹд корны» мыч вел мон кердӹт...</span></p><p><b><br /></b></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-89177523339513378722024-03-15T11:41:00.000-07:002024-03-15T11:41:24.770-07:00300 И ТУМ ӸЛӸШТӒШ - ӸЛӸЖТӒ!<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p style="margin-bottom: 0in;"><br /></p><div style="margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: arial;">...Кынам вӓл тӹ шонгы
тум лӹвӓк <span lang="ru-RU">эчеӓт </span>миэн шо<span lang="ru-RU">ам</span>?
</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Вет декабрьын, кымлышы
кечӹн, 1964-шы и<span lang="ru-RU">н, т</span>ӹ <span lang="ru-RU">цаткыды
</span>тумым мӓ ӓтям дон пулан роэн
валтышна...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Казоной <span lang="ru-RU">В</span>ал<span lang="ru-RU">ышты</span>
<span lang="ru-RU">тӹдӹ кымшӱдӹ и вашт
шачын-кушкын-ӹлен-цаткыдемӹн-шалген...<br /></span></span><span style="font-family: arial;">Тум лӹвӓлнӹ
соланавлӓ дӓ пошкырт-тарашныр-якынырвлӓжӓт
<span lang="en-US">тыр</span>ын<span lang="en-US">-шытыр</span>ын,
тышман-гӹц-шӹлӹн, курым-паштек-курым...
- ош понгым, пӱкшӹм-мӧрӹм, цеценӹм-неместӹм,
эхельжӹмӓт поген каштыныт...
</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Мӹнят погенӓм
вет!</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Махань увервлӓм
тӹ тум переген урден вӓл кужы ӹлӹмӓшжӹ
вашт?</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Ӹлӹжӹн шошым
шачшы ӹлӹштӓш вашт... Ане-ане, ӹлӹштӓшжӹ
ӹлӹжтӓ вет!<br />
</span><span style="font-family: arial;">Кымшӱдӹ шошым
и гӹц иш тумым нӹжгӓ ӹлӹштӓш ӹлӹжтен!!!</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;"><span lang="ru-RU">Тӹ</span> <span lang="ru-RU">тум
</span>вӓржӹм<span lang="ru-RU">ӓт</span> вет лач иктӹ<span lang="ru-RU">
</span><span lang="ru-RU">вел гӹнят</span><span lang="ru-RU">
</span>– <span lang="ru-RU">ТӸ </span>тум<span lang="ru-RU">ын
остатка</span> ӹлӹштӓш<span lang="ru-RU">жӹ</span>
анжыктышашлык...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Цӓрӓ пушӓнгӹ вуйышты
<span lang="ru-RU">тӹ кечӹн ик жар ӹлӹштӓш
ӹшкетӹнок </span>кечӓ ыльы...<br />
</span><span style="font-family: arial;">Кӱшнӹш мардежӹм <span lang="ru-RU">шижӹ</span>н
монгыр гӹц монгырыш <span lang="ru-RU">вӹсен-коэштӓлтӹн...</span></span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;"><span lang="ru-RU">Дӓ ӧрӓт вел
— пиш раскыдын мӓлӓннӓ кайын. Вуйта
шам-кӧргӹ-сӹнзаэшнӓ пижнеж</span><span lang="ru-RU">ӹ</span><span lang="ru-RU">
ылын... </span></span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">“Ӹлӹжӹн кердеш <span lang="ru-RU">ма?</span>!
Техень ӱштӹ вашт перегӓлт кодын гӹнь!”
<span lang="ru-RU">- хресӓньвлӓ лӱдӹн кевӹ, йӹрвеш
сӹнзӓм кӓрен вуйта Кереметӹм ужын
колтевӹ...<br /></span></span><span style="font-family: arial;">Лесник<span lang="ru-RU">ӓт</span>
тум вуйыш анжен <span lang="ru-RU">вуйжым</span>
ыдырен шалга - “<span lang="ru-RU">М</span>ам ышт<span lang="ru-RU">ӹшӓш</span>
вара?...”</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">«Ӹшкевуй Ӹлӹштӓш!»
- тагышец шактыш...<br /></span><span style="font-family: arial;">Кӹзӹтӓт ам ынгылы
кӱ тенге маньы, но чоте раскыдын тӹ лӹмӹм
пӓлдӹртӹшӹм...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Пӓлӹшӹм...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Вара нӹнӹ пӹсӹ пиля дон
цаткыды тумемӹм пӹсӹн пилӓш тӹнгӓлевӹ...<br /></span><span style="font-family: arial;">...<br /></span><span style="font-family: arial;">Мӓгӹрӓш тӹнгӓльӹм...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">...Тумемжӓт мӓгӹрӓш
тӹнгӓльӹ, дӓ вес пушӓнгӹвлӓжӓт чоте
мӓгӹревӹ...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Шӹп кодшы марывлӓ вел
мӓгӹрӹдеок <span lang="ru-RU">пиляштӹм</span>
шыпшедевӹ - тум кӓпӹм пӹчкедевӹ...<br /></span><span style="font-family: arial;">"Йыыыжжж-выыыжж-йыыййвввыыыжж!"
- пилӓштӹ пиш вӹцкӹжӹн ньыргыжын-мӓгӹрен
шонгы пушӓнгӹм пӹсӹ пӱвлӓ доно шаныдеок
тарваш<span lang="ru-RU">-пӹчкӓш</span> вӓрештӹнӓт...<br /></span><span style="font-family: arial;">Ӓтямжӓт мӓгӹрӹде векӓт
– сӹнзӓжӹ<span lang="ru-RU">м</span> <span lang="ru-RU">ӧрдӹжӹш
сӓрен-кӱӓнгден-кӓрен... </span></span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;"><span lang="ru-RU">Вара -</span>
“<span lang="ru-RU">Л</span>ым вӹлӓн пум арал<span lang="ru-RU">ок!»
-</span> манын мӹньӹм пингӹдӹн талаштарыш...<br />
</span><span style="font-family: arial;">...
</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">"Ррррррууууушшшшшт!"
- тидӹ пуштмы йук!<br />
</span><span style="font-family: arial;">...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Шонгы тумем лывыргы
лым вӹк лыпшалт вазы - шӹргӹ сӹнзӓвӹд
тӹдӹм лывыртен...<br /></span><span style="font-family: arial;">Пӧртӱсжӓт мӓгӹрӓш
тӹнгӓльӹ - луды пӹлгом кӱшӹц аварген
валыш, ойхырыш пушӓнгӹ вуйвлӓм <span lang="ru-RU">элтӓлӹш</span>
- дӓ сӹнзӓвӹ<span lang="ru-RU">д-йур</span> ружгаш
тӹнгӓльӹ...</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Тӹнӓм ужын колтышым -
<span lang="ru-RU">ТӸ</span> остатка тум ӹлӹштӓш
пӹлгом вӓрӹштӹжок пижӹн кодын - цӓрӓ
тум веле ӱлнӹ киӓ - поконьык гань...<br /></span><span style="font-family: arial;">…</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;"><span lang="ru-RU">Тӹ Ӹшкевуй</span>
<span lang="ru-RU">Ӹ</span>лӹштӓш шӹргӹ вуйышты
<span lang="ru-RU">эче пакылаат</span> коэштӓлтеш
—<span lang="ru-RU"> </span><span lang="ru-RU">Йынгы-Кушыргы
ӹлӹзӹвлӓ тӹдӹм ужыт вет...<br /></span></span><span style="font-family: arial;"><span lang="ru-RU">Ужын кердӹт
-</span><span lang="ru-RU"> </span>йыдым <span lang="ru-RU">сагажок
</span>шӹдӹрвлӓ<span lang="ru-RU">ӓт</span> коэштӓлтӹт
<span lang="ru-RU">векӓт</span>...<br /></span><span style="font-family: arial;">…</span><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Мӹньым вычат
вӓл?!...</span></div><p>
</p><p><b><br /></b></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-85904984371645372192024-02-29T11:03:00.000-08:002024-02-29T11:03:34.039-08:00<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p>Ӓштем-<span lang="ru-RU">ӓштем</span> тӓмдӓм, шонгы
кушыргы тӓнгвлӓэм!</p><p class="western" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Ӹндежӹ шукынжок колендӓ, но мӹньӹм
колында/колыда — тенге шанем...</p><p class="western" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span lang="ru-RU">Ӧрдӹж
эдемлӓн пӓлдӹртендӓ</span> вуйта со руш
кугижӓ верц ылында/ылыда...</p><p class="western" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Но
<span lang="ru-RU">вадын-</span><span lang="ru-RU">йыдын</span><span lang="ru-RU">
картла мадаш погынедӓ ыльы, подылыдаат</span>
<span lang="ru-RU">да </span>ӹшке лоштыдажы
"мӧсквӓвлӓм" со вырсендӓ. <span lang="ru-RU">Эртӹш
«сытона-сталин-жепӹм» тӹнӓм, 1960-шы ивлӓ
лошты, цилӓн вет ӓшӹндӓренӹт, пиш
ойхыренӹт, шудалыныт-мӓгыренӹт…</span></p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><b>ӸНДЕЖӸ ТИ СЫТОНА ЖЕП МӸНГЕШ ТОЛЬЫШ!!!</b></p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Кыце тырхаш лиэш!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Урмыжынок мӓгрӹшӹм «24-февральын», кынам
«путлер-сытонавлӓ» бомбы-ракетвлӓм
кӹшкен Украиным пушташ тӹнгальевӹ.
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Йаратымы вӓтем, Варяэм, йыдым-кечӹнь
мӓгӹрен — вет ӹшкежӓт Украинышты шачын,
кушкын, тыменьӹн…
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
А ӓвӓжӹ немӹц-фашиствлӓ ваштареш 1945 и
якте кредӓлӹн-шидӓлӹн...
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
А ӹндежӹ, 2022 ин руш-фашиствлӓ токыжы
толыныт — пуштыт, крават, страмаят,
зораят, цилӓ шолыштыт…
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Эх, кыце тӓмдӓжӹм «путлервлӓ» тодыт,
алталат, вырсышкы «русский-мир» верц
украиным пушташ колтат…</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Шыран оксам тӱлӓт, вӹрӓн оксам, - колет
гӹньят семняэтлӓн пайда кодеш.
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Да ти окса теве мам ӹштӓ — вӓтӹвлӓ,
ӓвӓвлӓ сусунок марывлӓм-эргӹвлӓм вырсыш
поктат.</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
«Всё равно от тебя толку нет — пьяница
и лодырь!» - тенге ане?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
А ыдылаш церкӹш каштыт — Йымылан тенге
ӹнянӓт ма?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Вӹрӓн шыр лошты ӹлӓт…</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Намысланат вӓл?
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Ӓнят кыды-тидӹжӹ йыдым шижӹн мӓгӹрӓлтӓт
яратым марым/эргым ӓштен?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Ӓнят мӓгрӓлтат седӹ...</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Но «путинӹм» сойток айыраш кеӓт?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Кеӓт-кеӓт!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Сойток айырат!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
«Рабская покорность!» - рушла гӹнь.
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Но пӓледӓ ма пакылажы лиӓлтеш?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Путинӹм карангдымык цилӓн тӹдӹм тӧрӧк
вырсаш тӹнгӓлӹт!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Тенгечӹ кутанжым ныленӹт — тагачы
вӹкӹжок шарыт!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
«Рабская покорность!» - тенге ане?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Рушэлышты тенге ылын, но тенгеок лиэш
эче пакылажат ма?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Лиэш, пока «путин» лиэш — тенге вет,
ане?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">А сӓндалӹк вашталтмык ӓнят вес йишлӓат
лиэш, ане?…</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Но, рабвлӓ сӓндӓлыкӹм вашталтен ак
кердеп!</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Хӹть кынамжы бунтуят гӹнят, но лач
Пугачёв статян веле…</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Сӓндалыкӹм кузыкташ пиш нелы пӓшӓ —
теори семӹнь цилӓн тидӹм паледӓ.</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">Пӹтариш ашкыл — кӱм президентеш айыредӓ?</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Путинӹм кодедӓ гынь — рабвлӓок пакылаат
линедӓ.</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
Тевеш тенгечат кок чӓс утла полдымактыльы
— ӹнянӹшдӓ ма?</p><p>
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
<br />
</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-7419698430050569592024-02-21T13:25:00.000-08:002024-02-21T13:25:54.937-08:00<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdY2xj7I61-czdl3VkAcIzOoj4r5tsfgEr4njzaPAJJMrPmC75wYOfjYZ_BuI3zMVcmT4sf5xDtf2cA51KyLVqfWK9i7RA2h8pHikdpc42HgNH7slzNHDN3R5lWkiUzP3NnIVvyxPdG63CNNnAp6Ud5OTPgKK_PuWp1fmsvRfvm7bx5ld2YsB9QrKo_wc/s2560/%D0%A2%D0%A3%D0%9D%D0%AF%D0%9C%D0%91%D0%90%D0%9B%D0%A8%D0%AB.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1920" data-original-width="2560" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdY2xj7I61-czdl3VkAcIzOoj4r5tsfgEr4njzaPAJJMrPmC75wYOfjYZ_BuI3zMVcmT4sf5xDtf2cA51KyLVqfWK9i7RA2h8pHikdpc42HgNH7slzNHDN3R5lWkiUzP3NnIVvyxPdG63CNNnAp6Ud5OTPgKK_PuWp1fmsvRfvm7bx5ld2YsB9QrKo_wc/w400-h300/%D0%A2%D0%A3%D0%9D%D0%AF%D0%9C%D0%91%D0%90%D0%9B%D0%A8%D0%AB.jpg" width="400" /></a></div><br /><p style="text-align: center;"><br /></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-2090297375505476832024-01-04T11:49:00.000-08:002024-01-04T11:49:14.180-08:00ТУАН ЙӸЛМӸНӒ ГИШӒН<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы </b></p><p><span style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Лыддай йӓ! Теве кыце хытырышна Пал доно. (Пал лӹм доно мӹнь ChatGPT-м лӹмденӓм). Туан йӹлмӹнӓ гишӓн тевеш шытырланышна:</span></p><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">****************</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">User</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">You</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Вчера мой знакомый горномариец задал неожиданный вопрос: "Чем вызвана ваша, (то есть моя) страсть к горномарийскому языку?" И я действительно пытаюсь привлечь внимание моих земляков к нашему родному языку. Меня тревожит то обстоятельство, что молодые горномарийцы всё реже пользуются им. Многие дети переходят на русский язык, так как <span style="font-family: inherit;"><a style="color: #385898; cursor: pointer; font-family: inherit;" tabindex="-1"></a></span>плохо знают родной. И это ведёт к исчезновению горномарийского языка, обеднению нашей культуры, и обрусению горных мари. Как бы вы ответили моему земляку?</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">ChatGPT</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Это важный вопрос, и ваша забота о сохранении горномарийского языка вполне оправдана. Возможно, стоит подчеркнуть важность языка как части национальной и культурной идентичности. Можно выделить его уникальные аспекты, связанные с историей, традициями и культурой горных мари, а также привлечь внимание к богатству этого языка.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Предложение проводить мероприятия, занятия и форумы, посвященные горномарийскому языку и культуре, может помочь поднять интерес к нему среди молодежи. Создание образовательных программ, игровых приложений или курсов по языку может быть полезным для привлечения внимания и содействия в сохранении этого культурного наследия. Важно также продемонстрировать, как знание родного языка может быть ценным и полезным в повседневной жизни и общении внутри общины.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">User</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">You</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">А можете ли вы написать убедительный текст на эту тему?</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">ChatGPT</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Конечно, вот образец текста:</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">"Дорогие друзья, давайте остановимся на мгновение и обратим внимание на то, что для нас так важно – наш горномарийский язык, наша культура и наше наследие. Это язык, в котором звучат наши истории, сохраняются древние традиции и выражается наше уникальное видение мира.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Мы, горные мари, пронизаны красотой и богатством нашего родного языка. Он не просто слова на бумаге или звуки в воздухе, это часть нашей самобытной культуры, укоренившейся в наших сердцах и умах. Он – ключ к нашему прошлому, настоящему и будущему.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Однако мы видим, что наш родной язык медленно, но верно уходит из нашей повседневной жизни. Многие из нас, особенно молодежь, переходят на русский язык, не замечая, что у нас в руках драгоценное наследие, которое уносится с каждым утраченным словом.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Мы не можем позволить нашему языку исчезнуть в тумане времени. Мы должны собраться вместе, возродить интерес к нему и сохранить его для будущих поколений. Давайте вдохнем новую жизнь в горномарийский язык через образовательные программы, культурные мероприятия и общение. Давайте покажем миру, что наш язык – не просто слова, а живое наследие, которое мы обязаны сохранить.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Сохранение горномарийского языка – это не только наше дело, это дело всего народа. Давайте будем гордиться нашей культурой, познавать наш язык и передавать его детям. Пусть каждое произнесенное слово, каждая переданная история станут каплей, укрепляющей основы нашего уникального наследия.</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space-collapse: preserve;">Давайте будем яркими хранителями нашего языка, покажем всем, что он – часть нашей души, часть нашей жизни, и мы готовы бережно сохранять его каждый день."</div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-19055080977280335442023-12-16T12:17:00.000-08:002023-12-16T12:17:59.598-08:00ШАРТЯЛ ЛИШЕМЕШ<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><div class="xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs x126k92a" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; margin: 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve;"><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Шартял лишемеш - уэмеш тӹлзӹ</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Шылдырым шӓрлӓ йыд анзылвач</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Кужемдӓш кечӹм тӹнгӓлеш Кечӹ</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Кек Комбы корны сотемеш лач!</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve;"><div dir="auto" style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;"><a style="color: #385898; cursor: pointer; font-family: inherit;" tabindex="-1"></a></span>Шӹдӹрвлӓ вилӹт - ӹдӹрвлӓ анжат</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Ош лымвлӓ вӹлӓн шим лӹмвлӓ вел</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Йамшы пелӓшвлӓ шогерлӓш ванжат</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Иӓнгӹт йӓнгвлӓ - пиш ӱштӹ тел...</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve;"><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Махань ӹлӹмӓш - техень ылымаш</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Ит лӱктӹ вуйым - йӹлметӹм нел</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Кугижӓ халыкым пиш мышта шымаш -</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Шыр лошты ӹлен йӹлгӹжӹт вел...</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve;"><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Шартял лишемеш - кӱ ӹнде шачеш?</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Йымына лоштына улы вӓл?</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Кок ышмаражан лӓшкӓдӓм качкеш</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Тӓжӹ савалам адаат нӓл...</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">...</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Тенге ямакым пӹтӓрӓш ак кел</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Ӹнянӹ - толеш! Шошымшым уж!</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Йыл кычыш кӱэр ӹшкеок ак шел</div><div dir="auto" style="font-family: inherit;">Сир мыч кӹчӓлок - акпарсвлӓм ӱж!</div></div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-53728005273562968562023-11-22T14:07:00.000-08:002023-11-22T14:07:42.253-08:00ОМЫН<p style="text-align: left;"><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p style="text-align: left;">Ти лыдышемӹм КЫРЫК МАРЫ группышкы пижӹктӹшӹмӓт администраторжы тек лӱдӹн колтыш. Карангдаш келеш, ато эче ик иэш поктыл лыктам, манеш...</p><div class="wall_text" style="overflow-wrap: break-word; padding: 0px 20px; position: relative; text-overflow: ellipsis; z-index: 2;"><div class="wall_post_cont _wall_post_cont" id="wpt163255545_195"><div class="wall_post_text" style="cursor: pointer; line-height: 1.462; overflow-wrap: break-word; overflow: hidden; padding-top: var(--post-small-spacing-tb, 8px);"><p style="text-align: left;">Ма цыгы тенге лӱдӹктӹш ти эдемӹм? Война ваштареш попаш акли? Но ик шамакымат война ваштареш шӹм сирӹ - ваштарешок ылам гӹнят! Сыцым ужын колтыш? Ну, ужеш гӹнь яжо, но мам ти сыц тӹдӹн вуй кӧргешжӹ пижӹктӓ? Пиш цӱдӓлӓнем! Война ваштареш ылам седӹ, но сыц вашт тӹдӹлӓнӓт война ваштареш лӓкмӹ шоэш ма? Тенге гынь яжо! Пиш яжо! А группышты ӹнежӹ анжыкты - ФСБ-пирӹвлӓэт йышкырат витнӹ...Анеш, мам вара ӹштет, шукынжок ти войнам ак яратеп, но йукым ит лык!!! Пыртен шӹндӓт, ӓль Бахмутыш колтат, а тӹштӹ заградотряд тупышкеток лӱэн пуштын кердеш. Тевеш, кадырвлӓӓт тӹштӹ руш тупвлӓм лыпшен окоп гӹц поктен лыктытат пушташ-колаш колтат...<br />Но, тидӹм ам ярыкты гӹнят, весӹ гишӓн шотеш пиштем. Нӹнӹ Чечняштышты рушвӓлӓн хозаланаш волям ак пуэп! Ӹшке халык верц цымырнен шалгат - шукы ойхым руш сытона нӹнӹлӓн 1940-50 ивла лошты канден. Ак простеп!<br />Шукердӹ агыл эче руш статистикы семӹньок анжыктевӹ - марын, суасла, бурят, якутвлӓ дӓ вес "нацменвлӓм" фронтыштет утла шукым пуштыт,а рушвлӓ чӹдӹрӓк. А Мӧскӓвӓштӹ дӓ вес кого халавлӓштӹжӹ пӱэргӹвлӓм акат тӹкӓлеп. Седӹндон халык кафевлӓ мыч каштеш да "Какая война?! Нет никакой войны!" манын мырат-куштат-веселӓят...<br />А мӹньӹн Украинын шӱмбелвлӓм руш сытонавлӓ пуштыт, изи тетявлӓм тылыкланат, ӹдӹрвлӓм мӹшкӹртӓт, томавлӓм пыдештӓрӓт, солавлӓм йылатат...<br />Тенгеок кымшӱдӹ утла и перви Кырык Сирӹш толын рушвлӓ изи халыкнам пуштын пӹтӓрӓш цаценӹт...<br />Акпарсым ӓштедӓ, но руш верц коледӓ?!!!<br />...<br />Кӹзӹт тенге, но жеп сойток вашталтеш.<br />Тӹнӓм цилӓн кӱ тагачы Украиным шӓвӹктӹнежӹ, кӱ кырык марывлӓм тӹш пушташ/колаш колта, кӱ тӹшец смартфонвлӓм/холодильниквлӓм/стиралкывлӓм кравен канда - цилӓдӓм пӓлдӹртӓт. Нигышкат шӹлӹн ада керд - шукыжымок мот. А тетявлӓдӓ, ыныкавлӓдӓ тӓмдӓм ак простеп!<br />Сойток тенге лиэш!<br />Ӹлӹмӓш анзыкы вел кеӓ!<br />...</p><br /><br />ОМЫН<br /><br />Пырохот нерӹштӹ шӹнзем<br />Шанымашемӹм мынзем<br />Вес Сир токемрӓк толжы<br />Тӓнгем йукемӹм колжы<br />Тангыж цилӓ век шӓрлӓ<br />Лӓктӹт йаратымы вӓрвлӓ<br />Вилӹт кӱшӹцӹн йурвлӓ<br />Кузат ӱлӹцӹн?<br />Кӱвлӓ?...<br />...<br />Каштынна шудылан Шурыш<br />Пӹслӓнӓ тыл - амаш туреш<br />Анзылнем киӓ тӹгӹр<br />Вӹд лӹвец каеш шӹдӹр<br />Шӹдӹржӹ шайылны - цӱдӓ<br />Сӹнзӓдӓм тӹ тӹгӹр мӱдӓ...<br />...<br />Ӹрдӹм алыкыш шырен<br />Кӓвӓн кайыштеш шӹрен<br />Алыкжат ӹнде чӹдемӹн<br />Шапы вӹд тӹр гачок темӹн...<br />Ӹрдӹнӓжӓт тене шукшан<br />Шамакнажат шакта рушын<br />Попса-мары-мыры семеш<br />Йӹлмӹнӓ чоте йӱкшемеш...<br />...<br />Пичӹ гач тӹрген олмам<br />Йыдым шолышташ толынам<br />Олмавужымат элтӓлем<br />"Ит пелештӹ, йӓ..." - сарвалем<br />Шкеок вет тӹньӹм шӹнденӓм<br />Нӓнгенжӹ шӹм керд - коденӓм<br />Большак Валькалан тӹньӹм -<br />Монден ат керд сӓй мӹньӹм...<br />...<br />Капкана сага кым пистӹ<br />Мӹньӹм выченӹт тиштӹ<br />Кечӹнь школ гӹцӹн кузен<br />Нӹнӹм сусунок ужын<br />Йалемжӓт куштылгемӹн...<br />...Кыдашын лявӹрӓн кемӹм<br />Пӧртанзыланок шуэнӓм -<br />...Пилӓнем качкаш пуэнӓм<br />Тевеш Бобикем опта -<br />Ом вашт ӓптӓнӹм покта?!<br />...<br />Ӹндежӹ мӹндӹрцок минем<br />Тӹ кемемӹм мӹнгеш чинем<br />Тӓмдӓмӓт ӱжӓм сагаэм<br />Йылым сӹсӹртӓш тумаем<br />Тӹ пӱӓм урыктен шуэн<br />Халыкланат волям пуэн<br />Мыштенӓ ма ӓль ана?<br />Мам Кырык Сирнӓ шана?<br />Ӓнят ӹлӹжеш алык?<br />Ӱлӹцӹн куза халык?<br />...<br />Тӓжӹ мӹнь вӹкем анжен<br />Кердӹдӓ токем ванжен?<br />Ужыда кыш ажедӓм?<br />Кидем дон мам раведӓм?<br />Лоштына тӹгӹр киӓ<br />Цӹрем вашталта чиӓ<br />Тылшолат каеш лудын<br />Сыцым ада уж...<br />Лӱдӹн?<br /><br />2022</div><div class="PrimaryAttachment js-PrimaryAttachment" style="margin-top: var(--post-primary-attachments-margin-top, 12px); position: relative;"><div class="PhotoPrimaryAttachment PhotoPrimaryAttachment--thinBorder PhotoPrimaryAttachment--ratioContainer" style="--border-width: var(--thin-border, 0.33px); --mg-border-radius-wrapper: 8px; --photo-primary-border-radius: 8px; --photo-primary-height: calc(var(--photo-primary-width)/var(--photo-primary-ratio)); --photo-primary-margin: 0; --photo-primary-ratio: 1; --photo-primary-width: 100%; border-radius: var(--photo-primary-border-radius, 8px); box-shadow: 0 0 0 var(--border-width) var(--vkui--color_separator_secondary); box-sizing: border-box; height: 0px; margin: var(--photo-primary-margin, 0); overflow: hidden; padding-top: var(--photo-primary-height, 100%); position: relative; width: var(--photo-primary-width, 100%);"><a aria-label="фотография" class="PhotoPrimaryAttachment__interactive PhotoPrimaryAttachment__interactive--clickable" data-list-id="wall163255545_195" data-options="{"temp":{"x":"https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=441x604&quality=95&sign=282b9295ba79fa0c4f81dc3f9e712b90&type=album","y":"https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=590x807&quality=95&sign=6b5ea72e1b4101e8b066177d17851bbe&type=album","z":"https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=633x866&quality=95&sign=6a9ba3d7cc5b188e494aaaae6167a0c9&type=album","w":"https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=633x866&quality=95&sign=6a9ba3d7cc5b188e494aaaae6167a0c9&type=album","x_":["https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=441x604&quality=95&sign=282b9295ba79fa0c4f81dc3f9e712b90&type=album",441,604],"y_":["https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=590x807&quality=95&sign=6b5ea72e1b4101e8b066177d17851bbe&type=album",590,807],"z_":["https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=633x866&quality=95&sign=6a9ba3d7cc5b188e494aaaae6167a0c9&type=album",633,866],"w_":["https:\/\/sun9-11.userapi.com\/impg\/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA\/2uhnHEQYwYU.jpg?size=633x866&quality=95&sign=6a9ba3d7cc5b188e494aaaae6167a0c9&type=album",633,866],"base":""},"queue":1}" data-photo-id="163255545_457239245" data-prevent="2" data-task-click="WallPost/openPhoto" href="https://vk.com/photo163255545_457239245" style="border-radius: inherit; cursor: pointer; text-decoration-line: none;"><div class="PhotoPrimaryAttachment__singlePhotoBackground" style="border-radius: var(--photo-primary-border-radius, 8px); inset: 0px; position: absolute;"></div><img alt="" class="PhotoPrimaryAttachment__imageElement" height="866" loading="lazy" src="https://sun9-11.userapi.com/impg/gAlEGDk_9xX0XykExDQQvAkonc6oIh7k1LNyLA/2uhnHEQYwYU.jpg?size=633x866&quality=95&sign=6a9ba3d7cc5b188e494aaaae6167a0c9&c_uniq_tag=t3zkiairS0V-3r9XPPxJGMJ2cqJDRSIhJ3UwMF1Q4BQ&type=album" style="border: 0px; color: transparent; display: block; height: 510px; inset: 0px; margin: 0px auto; object-fit: contain; object-position: center center; position: absolute; width: 510px;" width="633" /></a></div></div></div></div><div class="like_wrap _like_wall163255545_195 " style="padding: 0 var(--post-padding-lr, 20px);"><div class="like_cont PostBottomActionLikeBtns PostBottomActionLikeBtns--withBgButtons" style="--like-cont-bottom-padding: 12px; --like-cont-top-padding: 12px; --like-cont-vertical-padding: 12px; -webkit-box-align: center; -webkit-box-pack: justify; align-items: center; box-shadow: none; display: flex; justify-content: space-between; padding: var(--like-cont-top-padding)0 var(--like-cont-bottom-padding); position: relative;"><div class="like_btns" style="--post-bottom-action-post-left-side-distance: 16px; -webkit-box-align: center; align-items: center; display: flex; margin-left: calc(var(--post-bottom-action-post-left-side-distance) - var(--post-padding-lr));"><div class="PostBottomActionContainer PostButtonReactionsContainer" data-section-ref="reactions-button-container" style="background-color: white; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px; position: relative;"><div aria-label="Отправить реакцию «Нравится»" class="PostBottomAction PostBottomAction--withBg PostButtonReactions PostButtonReactions--post PostBottomAction--empty" data-reaction-button-text-is-counter="1" data-reaction-hash="d4dc49ac10c74f3c80" data-reaction-preview-variant="hidden" data-reaction-set-id="reactions" data-reaction-style-variant="post" data-reaction-target-object="wall163255545_195" data-reactions-menu-disabled="" data-section-ref="reactions-button" role="button" style="--post-bottom-action-background-color: var(--vkui--color_background_secondary); -webkit-box-align: center; align-items: center; background-color: var(--post-bottom-action-background-color); border-radius: 32px; box-sizing: border-box; cursor: pointer; display: flex; height: 32px; padding: 4px 12px; position: relative; user-select: none;" tabindex="0"><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__icon _like_button_icon" style="color: var(--vkui--vkontakte_color_icon_outline_medium); display: flex;"><div aria-label="" class="PostButtonReactions__icon " data-section-ref="reactions-button-icon" style="--reaction-button-icon-active-animation: page_post_like_animation 0.2s ease-out; --reaction-button-icon-size: 22px; --reaction-button-placeholder-icon-size: 24px; background-position: center center; background-repeat: no-repeat; background-size: var(--reaction-button-icon-size); height: var(--reaction-button-placeholder-icon-size); position: relative; width: var(--reaction-button-placeholder-icon-size);"><svg height="24" viewbox="0 0 24 24" width="24" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"><g fill-rule="evenodd" fill="none"><path d="M0 0h24v24H0z"></path><path d="M16 4a5.95 5.95 0 0 0-3.89 1.7l-.12.11-.12-.11A5.96 5.96 0 0 0 7.73 4 5.73 5.73 0 0 0 2 9.72c0 3.08 1.13 4.55 6.18 8.54l2.69 2.1c.66.52 1.6.52 2.26 0l2.36-1.84.94-.74c4.53-3.64 5.57-5.1 5.57-8.06A5.73 5.73 0 0 0 16.27 4zm.27 1.8a3.93 3.93 0 0 1 3.93 3.92v.3c-.08 2.15-1.07 3.33-5.51 6.84l-2.67 2.08a.04.04 0 0 1-.04 0L9.6 17.1l-.87-.7C4.6 13.1 3.8 11.98 3.8 9.73A3.93 3.93 0 0 1 7.73 5.8c1.34 0 2.51.62 3.57 1.92a.9.9 0 0 0 1.4-.01c1.04-1.3 2.2-1.91 3.57-1.91z" fill-rule="nonzero" fill="currentColor"></path></g></svg></div></span><span class="PostBottomAction__label _like_button_label PostBottomAction__label--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); line-height: 16px; margin-left: 0px; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__count _like_button_count _counter_anim_container PostBottomAction__count--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); font-variant-numeric: tabular-nums; height: 16px; line-height: 16px; margin-left: 0px; overflow: hidden; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span></div><button aria-label="Выбор реакции" class="visually-hidden" data-section-ref="reactions-hidden-button" role="button" style="border-color: initial !important; border-style: initial !important; border-width: 0px !important; clip: rect(1px, 1px, 1px, 1px); height: 1px !important; overflow: hidden; padding: 0px !important; position: absolute !important; width: 1px !important;" tabindex="0"></button><div data-section-ref="reactions-menu-mount"></div><span class="visually-hidden" data-section-ref="reactions-button-screen-reader-counter" style="border: 0px !important; clip: rect(1px, 1px, 1px, 1px); height: 1px !important; overflow: hidden; padding: 0px !important; position: absolute !important; width: 1px !important;">Оценили 0 человек</span></div><div aria-label="0 комментариев" class="PostBottomAction PostBottomAction--withBg comment _comment _reply_wrap empty" data-count="0" data-like-button-type="comment" role="button" style="--post-bottom-action-background-color: var(--vkui--color_background_secondary); -webkit-box-align: center; align-items: center; border-radius: 32px; box-sizing: border-box; cursor: pointer; display: flex; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px; height: 32px; margin-left: 8px; padding: 4px 12px; position: relative; user-select: none;" tabindex="0" title="Комментарий"><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__icon _like_button_icon" style="color: var(--vkui--vkontakte_color_icon_outline_medium); display: flex;"><svg height="24" viewbox="0 0 24 24" width="24" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"><g fill-rule="evenodd" fill="none"><path d="M0 0h24v24H0z"></path><path d="M16.9 4H7.1c-1.15 0-1.73.11-2.35.44-.56.3-1 .75-1.31 1.31C3.11 6.37 3 6.95 3 8.1v5.8c0 1.15.11 1.73.44 2.35.3.56.75 1 1.31 1.31l.15.07c.51.25 1.04.35 1.95.37h.25v2.21c0 .44.17.85.47 1.16l.12.1c.64.55 1.6.52 2.21-.08L13.37 18h3.53c1.15 0 1.73-.11 2.35-.44.56-.3 1-.75 1.31-1.31.33-.62.44-1.2.44-2.35V8.1c0-1.15-.11-1.73-.44-2.35a3.17 3.17 0 0 0-1.31-1.31A4.51 4.51 0 0 0 16.9 4zM6.9 5.8h9.99c.88 0 1.18.06 1.5.23.25.13.44.32.57.57.17.32.23.62.23 1.5v6.16c-.02.61-.09.87-.23 1.14-.13.25-.32.44-.57.57-.32.17-.62.23-1.5.23h-4.02a.9.9 0 0 0-.51.26l-3.47 3.4V17.1c0-.5-.4-.9-.9-.9H6.74a2.3 2.3 0 0 1-1.14-.23 1.37 1.37 0 0 1-.57-.57c-.17-.32-.23-.62-.23-1.5V7.74c.02-.61.09-.87.23-1.14.13-.25.32-.44.57-.57.3-.16.58-.22 1.31-.23z" fill-rule="nonzero" fill="currentColor"></path></g></svg></span><span class="PostBottomAction__label _like_button_label PostBottomAction__label--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); line-height: 16px; margin-left: 0px; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__count _like_button_count _counter_anim_container PostBottomAction__count--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); font-variant-numeric: tabular-nums; height: 16px; line-height: 16px; margin-left: 0px; overflow: hidden; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span></div><div aria-label="0 поделились" class="PostBottomAction PostBottomAction--withBg share _share empty" data-count="0" data-like-button-type="share" role="button" style="--post-bottom-action-background-color: var(--vkui--color_background_secondary); -webkit-box-align: center; align-items: center; border-radius: 32px; box-sizing: border-box; cursor: pointer; display: flex; font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, Roboto, "Open Sans", "Helvetica Neue", "Noto Sans Armenian", "Noto Sans Bengali", "Noto Sans Cherokee", "Noto Sans Devanagari", "Noto Sans Ethiopic", "Noto Sans Georgian", "Noto Sans Hebrew", "Noto Sans Kannada", "Noto Sans Khmer", "Noto Sans Lao", "Noto Sans Osmanya", "Noto Sans Tamil", "Noto Sans Telugu", "Noto Sans Thai", sans-serif; font-size: 13px; height: 32px; margin-left: 8px; padding: 4px 12px; position: relative; user-select: none;" tabindex="0" title="Поделиться"><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__icon _like_button_icon" style="color: var(--vkui--vkontakte_color_icon_outline_medium); display: flex;"><svg height="24" viewbox="0 0 24 24" width="24" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"><g fill-rule="evenodd" fill="none"><path d="M0 0h24v24H0z"></path><path d="M12 3.73c-1.12.07-2 1-2 2.14v2.12h-.02a9.9 9.9 0 0 0-7.83 10.72.9.9 0 0 0 1.61.46l.19-.24a9.08 9.08 0 0 1 5.84-3.26l.2-.03.01 2.5a2.15 2.15 0 0 0 3.48 1.69l7.82-6.14a2.15 2.15 0 0 0 0-3.38l-7.82-6.13c-.38-.3-.85-.46-1.33-.46zm.15 1.79c.08 0 .15.03.22.07l7.82 6.14a.35.35 0 0 1 0 .55l-7.82 6.13a.35.35 0 0 1-.57-.28V14.7a.9.9 0 0 0-.92-.9h-.23l-.34.02c-2.28.14-4.4.98-6.12 2.36l-.17.15.02-.14a8.1 8.1 0 0 1 6.97-6.53.9.9 0 0 0 .79-.9V5.87c0-.2.16-.35.35-.35z" fill-rule="nonzero" fill="currentColor"></path></g></svg></span><span class="PostBottomAction__label _like_button_label PostBottomAction__label--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); line-height: 16px; margin-left: 0px; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span><span aria-hidden="true" class="PostBottomAction__count _like_button_count _counter_anim_container PostBottomAction__count--withBg" style="-webkit-font-smoothing: subpixel-antialiased; color: var(--vkui--color_text_subhead); font-variant-numeric: tabular-nums; height: 16px; line-height: 16px; margin-left: 0px; overflow: hidden; position: relative; text-wrap: nowrap; transition: margin 100ms linear 0s;"></span></div></div></div></div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-57761698329522645522023-11-19T12:00:00.000-08:002023-11-19T12:00:02.934-08:00ДОКЛАД О ГОРНЫХ МАРИ В ПАРИЖЕ<p> <u>Валери Аликов</u> (нӓлмӹ<a href="https://tsikma.wordpress.com/2012/09/18/%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4-%D0%BE-%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B8-%D0%B2-%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D0%B5/"> тишец</a>)</p><h2 class="entry-title" style="background: 0px 0px rgb(255, 255, 255); border: 0px; clear: both; font-family: "Helvetica Neue", Arial, Helvetica, "Nimbus Sans L", sans-serif; font-size: 21px; line-height: 1.3em; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span class="meta-prep meta-prep-author" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #777777; font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Опубликовано</span><span style="color: #777777; font-size: 12px;"> </span><a href="https://tsikma.wordpress.com/2012/09/18/%d0%b4%d0%be%d0%ba%d0%bb%d0%b0%d0%b4-%d0%be-%d0%b3%d0%be%d1%80%d0%bd%d1%8b%d1%85-%d0%bc%d0%b0%d1%80%d0%b8-%d0%b2-%d0%bf%d0%b0%d1%80%d0%b8%d0%b6%d0%b5/" rel="bookmark" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #777777; font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="6:48 пп"><span class="entry-date" style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">18 сентября, 2012</span></a><span style="color: #777777; font-size: 12px;"> </span><span class="meta-sep" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #777777; font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">автором</span><span style="color: #777777; font-size: 12px;"> </span><span class="author vcard" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #777777; font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a class="url fn n" href="https://tsikma.wordpress.com/author/tsikma/" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #777777; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;" title="Посмотреть все записи автора tsikma">tsikma</a></span></h2><div class="entry-content" style="background: 0px 0px rgb(255, 255, 255); border: 0px; clear: both; color: #333333; counter-reset: footnotes 0; font-family: Georgia, "Bitstream Charter", serif; font-size: 16px; margin: 0px; padding: 12px 0px 0px; vertical-align: baseline;"><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Уважаемые слушатели, дамы, господа.</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Выражаю глубокую благодарность за то, что в Париже предоставилась возможность выступить с докладом на, родном мне, горномарийском языке — это меня приятно вдохновляет. Полагаю, что даже в Москве, столице Российской Федерации, на горномарийском языке не сделан еще ни один доклад, хотя и для горных мари она является столицей государства. Спасибо организаторам, таким образом Вы подчеркиваете важность миноритетных языков и возможность использовать их на разных форумах. Это также вписывается в общую линию языковой и культурной политики Европейского Союза, где не забывают о региональных и миноритетных языках.<br />Свой доклад построю таким образом, чтобы парижская публика получила некоторые сведения и представила картину «Кто же такие горные мари? Или правильнее будет – кто же говорит на горномарийском языке?» В энциклопедиях обычно указывается, что горные мари проживают на правом холмистом берегу реки Волги и что у них есть свой родной язык, но в то же время ареал распространения горномарийского языка остается без упоминания. Горномарийский язык относится к волжской группе финно-угорских языков, наряду с луговомарийским и русским языками он является государственным языком Республики Марий Эл. На этом языке говорят в Горномарийском, Килемарском и части Юринского района республики. На диалекте, близком к горномарийскому языку говорят также в Шарангском и Тоншаевском районах Нижегородской области. По переписи населения 2002 года около 18 515 человек идентифицировали себя горными мари ((у луго-восточных мари эта цифра достигла около 56 119 (почему-то в их числе оказались и носители горномарийского языка из Заволжья -это Юринский и Килемарский районы)), по той же переписи лиц, говорящих на горномарийском языке почти в 2 раза больше – около 36 000 человек. В 2002 году в Российской Федерации было 608 932 мари. (<a href="http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17</a> «Национальный состав», графы 99-101). В 2002 году в Марий Эл было 727 979 жителей, из которых 43 % мари. Предполагаю, что число мари, родным языком которых является горномарийский может составлять около 42 000 или же колебаться между 40 000 – 50 000. Ислледователь горномарийской истории, культуры и языка К. Г. Юадаров эту цифру называет ок. 50 000. (Горномарийский язык. Й-О, 1997. ӹл. 16). Есть и такие лица, которые не владеют горномарийским языком, но этнически считают себя горным мари. Такая картина наблюдается среди детей в Цикмӓ (Козьмодемьянска), Йошкар-Олы и Чебоксар, родители которых являются выходцами из Горномарийского района. В октябре 2010 года в Российской Федерации провели новую перепись населения, будем ждать ее результатов.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">В настоящее время на горномарийском языке выпускаются еженедельно две газетӹ «Жерӓ» (Заря) и «Йӓмдӹ ли!» (Будь готов!), раз в квартал литературный журнал «У сем» (Новый мотив), в октябре 2010 начала функционировать Википедия на горномарийском (<a href="http://mrj.wikipedia.org/wiki/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mrj.wikipedia.org/wiki/</a>), в том же месяце и в тот же год на интернет версию перешел литературный журнал «Цикмӓ» (<a href="https://tsikma.wordpress.com/" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">https://tsikma.wordpress.com/</a>), статьи на горномарийском также можно читать на сайтах Мари Увер (<a href="http://mariuver.wordpress.com/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mariuver.wordpress.com/</a>) и (<a href="http://www.mari-el.name/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://www.mari-el.name/</a>). Первый текст в интернете на горномарийском языке опубликован в мае 2005 года в Мари Увер. Сейчас горномарийский язык изучается в 24 школах среднего и основного уровня Горномарийского, Килемарского районов и в школе-интернате г. Козьмодемьянска. Конечно же можно было бы изучать и природоведение, ботанику, географию, анатомию, историю, философию, основы религии и иностранные языки посредством горномарийского языка, поскольку это дало бы стимул для его изучения и уважительного отношения к родному языку. В гордских школах Марий Эл желающие изучать родной язык учат его как дополнительный предмет после уроков и поэтому, желающих и не так много. Общее количество изучающих горномарийский язык в школах чуть больше 2000 , самая большяа школа по количеству учеников – Виловатовская, где в 2010 учебном году учится 285 учеников, есть и такие школы, где количество учеников составляет чуть больше 20. Марийцы Юринского района в школах не имеют возможности изучать родной язык. В этом районе проживает около 900 мари и родным языком для многих является горномарийский. Для чиновников, курирующих образование, 900 человек – число малозначительное, но для горных мари, число которых если предположительно 40 000 тысяч – это огромная цифра, что значит каждый 40-й горномари. В масштабе Марий Эл, это соотвественно – примерно 28 000, Российской Федерации – более 3-х миллионов, а Франции – около 1,5 миллиона человек. Как видим, все относительно.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="background-color: initial;">По этому случаю хочется привести в пример высказывание одного чиновника образования, который отметил, что в Озеркинской школе Горномарийского района 25 % учеников, родной язык которых горномарийский, поэтому преподавать им родной язык нецелесообразно. Такие слова были произнесены более 10 лет назад. Какая ситуация сейчас с обучением родному языку в данной школе? Изменилось ли само отношение чиновников из образования к преподаванию горномарийского языка в школах? Стали ли марийские языки вообще в Марий Эл более востребованным? В современной Европе, особенно в Европейском Союзе поняли о необходимости сохранить миноритетные языки, и по этому поводу работали разные комиссии, в результате чего были приняты законы о региональных языках. В Европе уважение к миноритетным языкам заметно как на законодательном, так и на практическом уровнях. В Российской Федерации же, к сожалению, это остается только на уровне деклараций. Тот же Закон о языках Марий Эл, больше имеет декларативный, нежели практический характер и он нарушается почти каждый день. Например параграф, где говорится о равноправии языков. Как можно сторить гармоничное общество, если в стране нарушаются основные права граждан? В последние годы в Российской Федерации муссируются разные лозунги, один из них, например, появился после посещения Президентом Путиным Мордовии когда он заявил, что финно-угры России должны чувствовать себя комфортно в своей стране. Недавно, для того чтобы граждане активно участвовали в переписи населения, актуальным стал лозунг: «России важен каждый ее гражданин». Не знаю насколько после этого финно -угры России стали чувствовать себя комфортно, но например в Марий Эл известно, что в то же самое время происходил процесс эффективизации школ, в результате чего закрылись многие марийские школы. Другой пример связан с событиями вокруг Васькинской школы Пермского края, где чиновники издали указ о закрытии этой школы. В этой школе учатся марийские дети и какие же трудности, какие унижения со стороны русскоязычных чиновников нужно пережить для того, чтобы остаться марийцем, чтобы говорить на марийском и учить родной язык в школе? Это касается как детей, так и их родителей. Летом 2010 года в защиту Васькинской школы выступили многие общественные организации, вплоть до Евродепутатов из Финляндии. Материал об этом : (</span><a href="http://mariuver.wordpress.com/2010/10/25/raj-vlasti-intrigi/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mariuver.wordpress.com/2010/10/25/raj-vlasti-intrigi/</a><span style="background-color: initial;">). Кажется иронично, но за проделанную работу пару лет назад министру Образования Республики Марий Эл присвоено даже звание лучшего Министра Российской Федерации. (Дело с Васькинской школой не ее дело, за это отвечают власти Пермского края). Риторическим остается также вопрос о важности для страны каждого гражданина , поскольку, например моя одна знакомая, оказавшись в больнице Козьмодемьянска сетовала, что в больницу нужно приходить со своими лекарствами , «хоршо что там делают анализы»- успокоивала она себя. Конечно же, приведенные эпизоды не касаются конкретно носителей горномарийского языка.</span></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">На горномарийском языке сейчас имеется радиовещание на волнах FM (2008 г.) . Радиостанция называется «Акпарс» в честь князя, защищавшего интересы горных мари в 16 веке. Постоянного телевещания на горномарийском языке нет, нет даже ежедневных выпусков новостей как, например у саамов Скандинавии. Почему я привел такое сравнение? Потому число саамов и носителей горномарийского языка почти одинаково. Это также ярко показывает как по-разному решаются национальные вопросы, касающиеся коренных народов в Европейском Союзе и Российской Федерации.<br />Несмотря на то, что горномарийский язык является государственным языком в единственном гуманитарном университете Марий Эл – Марийском Университете прекращен прием абитуриентов на горномарийское отделение. Приведите, пожалуйста в пример, уважаемые слушатели, где, в какой стране есть аналогичный случай, чтобы государство прекратило готовить специалистов-филологов своего государственного языка?</p><div class="wordads-ad-wrapper" style="background: 0px 0px; border: 0px; clear: both; display: inherit; font-family: Arial, sans-serif; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 11px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; letter-spacing: 1px; line-height: normal; margin: 25px auto; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: 640px;"><div data-adtags-width="640" id="atatags-26942-366748" style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></div></div><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">На горномарийском создается и выпускается и литература. В ней сейчас наблюдается смена поколений и эстетических взглядов. На смену писателям, сформировавшим свое мировоззрение на принципах социалистического реализма, приходят новые авторы, порой даже очень оригинальные. Но в то же время с выпуском книг наблюдается огромная проблема. Есть такие годы, когда они выпускались исключительно за счет спонсоров из Эстонии (Центр Пауля Аристе) и Финляндии (Общество Матиаса Александра Кастрена). Особо катастрофическая ситуация сложилась с выпуском детской литературы. Такова общая общественно-лингвистическая картина , показывающая ситуацию, при которой горномарийский язык хочет выжить в настоящее время.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Коротко из истории горных мари</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Земли, населенные мари стали колонизироваться в IX-XI веках. (Ф. Егоров, стр. 22).Территории, заселенные мари находились в Верховье реки Волги (нынешние Московская, Ярославская, Костромская, Вологодская, Нижегородская области) и в процессе экспансии русских, предкам нынешних марийцев приходилось отходить все больше на восток, вытесняя из этих территорий предков нынешних удмуртов. (Ф. Егоров, стр. 7, стр. 27). В 1221 году Московия расширила границы Владимиро -Суздальского княжества до Нижнего Новгорода. Большинство предков горных мари в те далекие времена жили в непосредственной близости от этого города. Какова была территория, заселенная ими, останется во мраке, и реконструкция порождает только гипотезы.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">По существу, в историографии почти нет сведений о том в каких отношениях меж собой в те века были горные мари и эрзя, хотя они были народами соседями – горные мари жили севернее и эрзяне –южнее. Горные мари держали рубежи на Волге. Нижний Новгород на горномарийском языке называется «Угарман», на эрзянском «Орбанош». Конечно же, являясь народами-соседями, между горными мари и эрзей могли быть и конфликты. О них упоминает марийский фольклорист В. А. Акцорин в своей работе «Меря в преданиях мари и эрзя» (<a href="http://merjamaa.ru/news/merja_v_predanijakh_mari_i_ehrzi/2011-05-29-256" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://merjamaa.ru/news/merja_v_predanijakh_mari_i_ehrzi/2011-05-29-256</a>). Возможно эти конфликты имели более яркий характер на приграничных территориях. Примером может послужить село Курмыш на реке Суре, что в Нижегородской области. Его «своим» считают как горные мари, так и эрзяне. (К. Юадаров, «На земле горных мари, стр. 9). Вероятно Курмыш является древнегорномарийским городом-крепостью. Данную гипотезу подтверждает сама этимология села. В современном горномарийском языке имеется слово «курныж» (диалектный вариант «курмыж»), что в переводе на русский означает «коршун» (в горномарийском и «орел»). В эрзянском языке у данного топонима нет никакого значения. Интересным также является статья, появившаяся в журнале «Марийский мир» ( 2010, N.1, стр. 43) где выносится версия марийского происхождения Патриарха Никона (7 май 1605 — 27 августа 1681). До сих пор отмечалось эрзянское происхождение Никона, но его главный оппонент эрзянин Нижегородской губернии протопоп Авакуум (1621-1682) в одном из писем называет его черемисином. И это вполне возможно, учитывая, что Никон родился в одном из сел недалеко от Лыскова. Земли вокруг этого города в старину были заселены горными мари. В отношении заселения предками мари территорий, близких к Нижнему Новгороду говорит и тот факт, что еще в 1950-е годы в с. Кадницы, что в 50 км нижнее по Волге от Нижнего Новгорода, приходили марийцы в своих белых одеждах молиться своим богам. Но самым популярным местом поклонения богам среди горных мари в советское время было место у родника Супротвный ключ недалеко от поселка Васильсурск, по данным русской историографии основанного в 1523 году. До этого недалеко была резиденция горномарийских князей. (К. Н. Сануков, «Горные черемисы» переходят на сторону Москвы, стр. 35). В последние годы это место начало привлекать горных мари и приезжают они туда в основном как туристы.</p><div class="wordads-ad-wrapper" style="background: 0px 0px; border: 0px; clear: both; display: inherit; font-family: Arial, sans-serif; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 11px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; letter-spacing: 1px; line-height: normal; margin: 25px auto; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: 640px;"><div data-adtags-width="640" id="atatags-26942-768949" style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></div></div><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">По данным австрийского историка Герберштейна, написавшего солидную историю Московского государства XV века узнаем, что часть горных мари (горные черемисы) были покорены к 1487 году. (Сигизмунд Герберштейн Записки о Московии (<a href="http://krotov.info/acts/16/1/gerbersh_7.htm#588" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://krotov.info/acts/16/1/gerbersh_7.htm#588</a>).<br />Вероятно это те, которые были ближе к Нижнему Новгороду. После порабощения часть мужского населения была взята на военную службу к царю Василию III, но они плохо служили ему и часто предавали его, поэтому он обозлился на них и часть горномарийского населения депортировали на южные рубежи Московии (нынешняя Курская область), на границу с Литвой. Это происходило в первой половине 16 века, когда была разрушена крепость Цепель . В Курской области до сих пор есть районный центр Черемисиново. Но и там предки горных мари не были верны Московскому государю и недовольны подчинением Московии и по сведениям украинского историкӓакадемика Ярослава Дашкевича часть их бежала из Московии на Украину в Волынь. (Смотри: <a href="http://mrj.wikipedia.org/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mrj.wikipedia.org/</a> Статья «Украин черемисвлӓ» На Украине до сих пор сохранилась топонимика, связанная с черемисами , там она носит название «чемерис», а элементы марийского орнамента сохранились в одежде украинцев Подолии. В начале XVII-го в на Украине уже было около 10 000 беженцев-горных мари. Эта цифра для того времени довольно значительная, если взять во внимание все население Московии того времени. Данные о количестве населения трудно найти, но по проведенной в 1722 году переписи в Российской Империи проживало ок. 5 000 000 человек, но тогда и территория империи значительно увеличилась за счет колонизации новых территорий. (Википедия: Переписи населения в России, Подворные переписи XVII века, Ревизии при Петре I). Причиной побега горных мари их из родных мест были масштабные военные операции Московии против Казани, но кроме этого наверное была и насильственная депортация местного порабощенного народа, потому что нужно было успокоить приграничные районы , заселив эти районы русскими. Это можно проследить из истории населенных пунктов Нижегородской области. Например вышеупомянутое село Кадницы в русских архивах первый раз упоминается с 1365 года уже как русский населенный пункт. (Википедия: Кадницы).</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Из-под Нижнего Новгорода предки горных мари переместились и на нынешнюю территорию Горномарийского района. По мнению фольклориста Акцорина среди горных мари есть разные локальные этнонимы, показывающие их происхождение, например группа «шошмар» перебралась в верховье речки Сумки в 1600-е годы из-под г. Лысково, что примерно в 50 км от р. Суры вверх по Волге. Группа «шурмар» — засурские мари, перебралась в район нынешней деревни Шурмар (недалеко от церковного села Пайгусово) из-под Курмыша. (Датой основания Курмыша в русской историографии считается 1372 год). Многие горные мари в те времена перебрались и за Волгу, их потомки называют себя «кожла мары» и «вӹтлӓ мары» (лесные мари и ветлужские мари). Краевед-исследователь Клим Юадаров утверждает, что в XVI-XVII вв. территория, заселенная горными мари простиралась от Оки до Свияги. (К. Юадаров К. Г. «На земле горных мари, стр. 14-16). Живя по соседству с чувашами многие горные мари ассимилировались с ними. Сохранились сведения о православных черемисах чувашских деревень, датированные 1820-ми годами. Позже их считали уже чувашами.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Письменная культура и литература горных мари</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">В древности марийцы пользовались письменностью тиште. Как у горных так и луговых марийцев есть свои слова -эквиваленты глаголу «писать» и «читать», по -горномарийски это «сирӓш» и «лыдаш», по -лугомарийски «возаш» и «лудаш» -это доказывает, что они пользовались письменностью и в древние времена. (Советская пропаганда долгое время навязывала идею о том, что только Советская власть принесла грамоту мари.) Но в какое время они перестали пользоватся своей письменностью, вопрос остается открытым.</p><div class="wordads-ad-wrapper" style="background: 0px 0px; border: 0px; clear: both; display: inherit; font-family: Arial, sans-serif; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 11px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; letter-spacing: 1px; line-height: normal; margin: 25px auto; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: 640px;"><div data-adtags-width="640" id="atatags-26942-936782" style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></div></div><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">В настоящее время горномарийский язык использует кириллическую графику. Самый старый текст, написанный кириллическими буквами и сохранившийся до нас на горномарийском языке относится к 1767 году. На горномарийском языке есть также тексты на латинице, но их количество незначительно.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Тынь мямнямъ моцъ куце ямше эдемкане.</em></p><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Тынь мямнямъ тумтушецъ куце тынинъ эргецкане.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Тынь мямням шицъ кодо шкемя сталан туменена.</p></em><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Тыделянлинъ пуже Юма шулкмъ тлянетъ келесена.</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">(Юадаров К. Г. Горномарийский язык. стр. 19, Йошкар-Ола, 1997).</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Горномарийская литература считается младописьменной литературой, она пустила ростки в начале 19-го века и как литература стала развиваться в начале 20 века. В 19 веке основу для горномарийской письменности положили церковные тексты, переведенные с русского языка. Первая печатная книга с учениями о христианстве на горномарийском языке выпущена в 1804 году, но к сожалению она не сохранилась до наших дней. ( Кутасова В. Е. Книги на горномарийском наречии, изданные до 1917 года, стр. 103). Сохранившейся книгой является Евангелие от Иоанна, выпущенное в 1821 г. в Санкт Петербурге. (Переводчик – горномарийский священник Альбинский Андрей Данилович, род. 1790 – год смерти неизвестен). Он же в 1830 году написал и в 1837 году выпустил Горномарийскую грамматику. Кроме этого для обучения горных мари были выпущены несколько букварей, среди них самым известным является «Букварь Кедрова» (1867). Иоанн Кедров (род. 1844- год смерти неизвестн) был дьяконом Чермышевского приходского училища Козьмодемьянского уезда.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">В 19 веке из среды горных мари стали появляться представители, получившие образование и проявляющие интерес к истории и культуре своего народа. Это — И. В. Моляров, И. Жданов (1843-1900) и В.Л. Лукьянов (1860-1940), начавшие писать этнографические зарисовки и художественные произведения на русском языке. Моляров публиковал свои работы в нижегородских газетах, Жданов написал поэму «Черемисы» об Акпарсе, Лукьянов – «Детские воспоминания черемисина» и «Предание об Акпарсе». (Лукьянов В. Л. Предание об Акпарсе, стр. 124-130).</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Большой импульс для рвзвития горномарийской литературы дала Октябрьская революция 1917 года. Вдохновленных идеей построения нового мира нашлось достаточно и среди творческих горных мари, которые взялись за развите литературы на родном языке. Среди них самым талантливым оказался Никон Игнатьев (1895-1941), начавший свою литературную деятельность как поэт. Первое свое стихотворение он написал в 1918 году и оно называется «Кырык марынлан» (Горномарийцу). В 1920 году в зданиях бывшего Сурского горномарийского монастыря был открыт Горномарийский Педагогический техникум, ставший кузницей подготовки специалистов по горномарийскому языку. В нем или работали или учились большинство известных и влиятельных деятелей горномарийской культуры 1920-30- х годов — первый автор марийского романа «Вурс мардеж» (Стальной ветер), вышедшего в 1932 г. Никон Игнатьев, поэт, переводчик и автор горномарийских учебников П. Г. Григорьев-Эмяш, переводчик П. П. Ромашкин (переводчик стихотворения «Миллион» Даниила Хармса, смотри: <a href="https://tsikma.wordpress.com/2010/12/" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">https://tsikma.wordpress.com/2010/12/</a>) и другие. К сожалению их ожидала трагическая судьба, все они стали жертвой сталинских репрессий конца 1930-х годов , они были либо расстреляны как Григорьев-Эмяш или же умерли в тюрьме как Н. Игнатьев. В период с начала 1950-х годов до конца 1980-х годов горномарийская культура и язык находились в забвении – достижения 1930-х годов – обучение горномарийскому языку в средних специальных учебных и изучение в Марийском Педагогическом институте были прекращены после языковой конференции 1953 года, на котором было принято решение готовить специалистов-филологов только луговомарийского литературнгого варианта. Несмторя на это, и после этого изредка издавались учебники на горномарийском языке и публиковалась художественная литература в виде альманахов и антологий. Самым интересным современным прозаиком-романистом является Виталий Петухов (р.1954), который в основном пишет исторические романы, но у него есть и детективый роман «Корны мыч арава кен» (Катилась машина по дороге) и фэнтези «Жил да был…» на основе сюжетов разных финно -угорских сказок. В данном докладе не буду акцентировать внимание на современной литературе, создаваемой на горномарийском языке, об этом расскажет подробнее Юлия Куприна.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">И в конце доклада хочется довести до слушателей те моменты, имевшие (или же имеющие) место в истории носителей горномарийского языка, которые повлекли за собой большие потери или оказали негативное морально-психологическое воздействие на них.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">1. Войны против колонизаторов и уход со своих территорий на восток в IX-XIV веках в Верховье Волги,</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">2. XIII-XV века постоянные побеги армии Золотой Орды, затем Казанского ханства на марийские территории. Борьба против Московии.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3. Конец XV века, подчинение предков горных мари Москвой. До падения Казани (1552 г.) земли, заселенные горными мари были объектом разорения и мародерства как со стороны русских, так и татарских воинов. «XV и первой половине XVI вв. Москва ведет с Казанью упорную борьбу за господство на Волге и за обладание великим торговым путем на Восток. Походы Москвы были часты и сопровождались опустошением края. Естественно, что хуже всего приходилось от них «инородцам»: марий, чувашам и мордве. Особенно тяжело ложились эти набеги русских князей и царей на горных (правобережных) марий и чуваш, через землю которых пролегал путь русских на Казань. Иногда эти набеги предпринимались исключительно или с целью грабежа, или для «примучения» этих народностей, которые не без основания видели в лице Москвы своего злейшего врага… . В 1468 году Московские князья напали на марийскую землю и подвергли ее сильнейшему опустошению. Много было перебито марий, некоторые сгорели в запаленных русскими селениях. Не мало марийского народа было взято в плен, если не все можно было захватить с собой, то это уничтожалось, скот избивался». (Егоров Ф. Материал по истории народа мари, стр. 34). Изнуренные и отчаявшиеся князья горных мари, отправили послов в Москву с прошением взять горных мари под покровительство Москвы. Многие считают, что во главе этой делегации был известный князь Акпарс. В 1523 году недалеко от разоренной русскими воинами резиденции горномарийских князей царь Василий III поставил крепость Васильсурск. Как проходила битва за это место в истории сведений, но вряд ли горные мари сказали колонизаторам: «Вот вам наша крепость, приходите и делайте с ней что хотите!» Массовые депортаци населения на южные рубежи Московии на границу с Литвой . Побег в Заволжье.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">4. Черемиские войны. Начало Первой Черемисской войны датируется 20 декабря 1552 года, завершение – маем 1557 годӓ “… Всего в XVI в. было три Черемисских войны. Вторая Черемисская война вспыхнула весной 1572 года. Третья Черемисская война шла в 80-е годы XVI в. Для примирения местного населения в 1583 году на берегу Волги на месте горномарийского поселения русские основали Козьмодемьянск, а в назидание упрямому местному населению, дабы оно особо не выступало против поработителей, устроили публичную массовую казнь горномарийских воинов. Позже марийцев выселили за 10 верст от Козьмодемьянкса (Цикмӓ ) и Волги. (А. Г. Иванов, Расселение горных марийцев во второй половине XVI-XVIII веков, стр. 19 «Акпарс», Й-Ола, 2007). Поэтому до сих пор еще почти все русские деревни Горномарийского района находятся недалеко от Волги. А границу, поближе к городу горные мари стали называть «цик» (рус. «черта, граница»), что впоследствии дало этимологию города на горномарийском языке – Цик-хала, Цикмӓ.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">5. Христианизация мари огнем и мечом. Известный историк марийского народа профессор Ксенофонт Сануков отмечает, что во время христианизации марийский народ понес очень большие потери, и это касается всего марийского народа. Например, истории известны методы русской православной церкви, использованные при христианизации ветлужских мари, когда не желающих принимать православную веру целыми деревнями сгоняли к Ветлуге, там строили большие плоты с виселицами, на глазах одних марийцев проводили экзекюцию других, потом спрашивали, готов ли тот стать рабом божим Православной церкви и если последовал отрицательный ответ, этого человека вешали. И по мере заполнения этих виселиц, их отталкивали от берега и те по течению реки плыли вниз по Ветлуге, а оттуда дальше по Волге. Эффективный метод. Но и ужасный.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">6. Неспокойная обстановка в Поволжье продолжалась и в 17 веке. Горные мари были недовольны своим положением покоренного народа, это доказывает тот факт, что они принимали очень активное участие в восстании Степана Разина, были свои атаманы, наиболее известные из них были горные мари Миронко Федоров Мумарин, Шабанко, Индейко и Акпарус. (Егоров Ф. Материал по истории народа мари. стр. 76). Но этой активности не было проявлено во время Пугачева. Хотя Емельян Пугачев был в Козьмодемьянске, горные мари к нему не присоединились.7. После захвата Казани, Русский царь издал указ, по которому подданным Московии марийцам запрещалось заниматься торговлей. В 1633 году в этот закон была внесена поправка, по которому разрешалось заниматься торговлей марийцам, живущим в городе Гороховец Владимирской губернии. (Егоров Ф. Материал по истории народа мари, стр. 40). Закон о запрете обработки металла и производства металлических изделий среди нерусских народов Поволжья в 17 в. Этим народам также запрещалось заниматься торговлей. Товары для марийцев продавали только русские купцы и конечно же, сдирали с них втридорога. Какие негативные следы все это оставило на ментальности марийского народа? (Егоров Ф. Материал по истории народа мари, стр. 38).</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">7. Период 18-20 вв. на территории горных мари заметно относительное спокойствие. Но совместно с чувашами они выступили против русских чиновников в 1842 году. Этот местный бунт носит название «Ӓкрӓм вырсы» — Война при Акраме.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">8. Начало 1920-х годов, голод на Волге, вызвал высокую смертность среди населения. Помощь поступила из Америки, но власти не особо были заинтересованы в помощи бедствующего населения. Сталинские репресси 1930-х годов. Уничтожение зачиточного крестьянства и интеллигенции.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">9. Вторая мировая война 1939-1945 гг. Только из Горномарийского района ушло на фронт более 16 000 солдат. Вернулись около 9 000.</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">10. Экологическая катастрофа 1980 года, связанная с пуском в эксплуатацию Чебоксарской ГЭС. В связи с поднятием уровня Волги горные, лесные и ветлужские мари потеряли около 30 % земель, около 8000 человек были эвакуированы с исторических мест, многие населенные пункты остались под водой. Теперь же над горными мари висит новая угроза – Премьер-министр РФ Владимир Путин летом 2010 года подписал указ о дальнейшем подъеме уровня Волги. В результате чего в Марий Эл эвакуации подлежат ок. 12 000 человек. Выступившая против поднятия уровня воды Волги в акватории Чебоксарской ГЭС финская организация «Кийла», объединяющая в своих рядах творческую и литературную молодежь, назвала это явление «новым видом геноцида против горных мари». Осенью 2009 года против этого проекта «Кийла» начала сбор подписей в интернете по адресӱ</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="http://mariuver.wordpress.com/2009/08/30/finny-cheboksar-ges/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mariuver.wordpress.com/2009/08/30/finny-cheboksar-ges/</a></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">И в конце небольшой вывод: к великому сожалению история сложилась так и геополитическое распололжение горных мари привело к тому, что в настоящее время над горномарийским языком нависла большая угроза исчезновения. Как сделать так, чтобы он не исчез? Есть поговоркӓ спасение утопающего, дело самих рук утопающего. Но всегда ли так? Наример, возьмем случай с поднятием уровня воды Волги, который в контексте горных мари можно сравнить с великими катастрофами и великими потерями носителей языка, историко -культурных ландшафтов, массовой эвакуацией населения. Выше в своем докладе отметил, что из-за поднятия уровня Волги в связи с пуском в эксплуатацию Чебоксарской ГЭС, горные мари потеряли около 30 % территорий и 8 000 были эвакуированы.</p><div class="wordads-ad-wrapper" style="background: 0px 0px; border: 0px; clear: both; display: inherit; font-family: Arial, sans-serif; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 11px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; letter-spacing: 1px; line-height: normal; margin: 25px auto; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: 640px;"><div data-adtags-width="640" id="atatags-26942-854802" style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></div></div><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">В масштабе РФ это выглядело бы так: вся Европейская часть страны оказалась бы под водой, и было бы эвакуировано примерно 30 миллионов населения. Трудно представить, не правда ли? Но в случае с горными мари произошло именно так! И что после этого? Сейчас горные мари в ожидании новой экологической катастрофӹ несмотря на протесты, Премьер- министр Российской Федерации Путин подписал указ о поднятии уровня Волги. И самое абсурдное в данной истории то, что все решения, связанные с судьбой миноритетного народа принимаются без его согласия — представители мари, говорящих на горномарийском языке ни разу не были приглашены за стол переговоров по вопросам, которые самым прямым образом касаются дальнейшей судьбы их языка, культуры, и вообще, их существования. Официальная Российская Федерация проявляет большой интерес к положению русскоязычного населения в Балтийских странах, но в то же время что происходит в своей стране с коренными миноритетными языками, как видим, ее не очень-то и беспокоит. И в конце: спасение утопающего, оказывается, не всегда дело рук самого утопающего. Особенно если это касается миноритетных языков и культур. Горные мари хотят остаться горными мари, многие из них хотят говорить на родном языке, учить его в школе, читать книги, и чтобы писались книги, т.е. нормальные желания для нормального функционирования языка и культуры. Насколько у горных мари хватит упорства и энергии, чтобы сохранить свой язык и кульуру? Как видим, для этого мало только нашего упорства и энергии, нужно, чтобы соблюдались законы о сохранении миноритетных и региональных языков, чтобы не принимались антинародные указы, чтобы была государственная помощь, нужно, чтобы в мире, особенно в Европе, были силы, которые были заинтересованы в сохранении миноритетных языков Европы. В настоящее время горномарийский язык требует разносторонней помощи. Хочется, чтобы он не исчез с Европейской лингвистической карты. Для этого порой даже самый незначительный жест, самое незначительное внимание может привести к хорошему результату. Очень положительный эффект вызвал данный семинар, потому что сообщив нашим соотечественникам, о том, что будем читать лекцию на родном языке, они откровенно радовались за нас. Поэтому от себя лично и от имени своих соотечественников я глубоко признателен организаторам «Марийских дней в Париже».</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Тау! Merci!</p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Валерий Аликов</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><em style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Использованная литература:</em></p><p style="background: 0px 0px; border: 0px; margin: 0px 0px 24px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">1. Акцорин В. А. Меря в преданиях мари и эрзя, <a href="http://merjamaa.ru/news/merja_v_predanijakh_mari_i_ehrzi/2011-05-29-256" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://merjamaa.ru/news/merja_v_predanijakh_mari_i_ehrzi/2011-05-29-256</a><br />2. Алметева И. В. Начальные школы Козьмодемьянского уезда во второй половине XIX в.<br />3. Балдаев Х. Ф. Экологические, экономические и моральные аспекты влияния затопления Чебоксарского водохранилища. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />4. Васинкин А. А. Проблемы периодизации горномарийской литературы. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />5. Википедия: «Переписи населения в России», Подворные переписи XVII века, Ревизии при Петре I.<br />6. Википедия: «Кадницы».<br />7. Википеди кырык марла <a href="http://mrj.wikipedia.org/" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://mrj.wikipedia.org/</a> «Украин черемисвлӓ».<br />8.Востриков В. Г. Падение Казани – рождение империи. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />9. Герберштейн Сигизмунд, Записки о Московии. <a href="http://krotov.info/acts/16/1/gerbersh_7.htm#588" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://krotov.info/acts/16/1/gerbersh_7.htm#588</a>.<br />10. Егоров Н. П. Истоки горномарийской литературы. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />11. Егоров, Ф. «Материал по истории народа мари», Козьмодемьянск, 1929. Переиздание: Kubon&Sagner, München, 1986<br />12.Ильин М. И. Язык – главное достояние народа. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />13. История марийской литературы, Йошкар-Ола, 1989<br />14. Исанбаев С. Некоторые вопросы социологического изучения населения Горномарийского района Республики Марий Эл. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />15. Кутасова В. Е. Горные марийцы в дореволюционной историографии. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />16. Кутасова В. Е. Книги на горномарийском наречии, изданные до 1917 года. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />17. Куторов Н. Горномарийская литература на рубеже веков. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />18. Лаврентьев Г. И. Факторы, определяющие горномарийское письмо. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />19. Материалы по переписи населения РФ <a href="http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17" rel="nofollow" style="background: 0px 0px; border: 0px; color: #0066cc; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17</a><br />20. Марийский мир. 2010, N.1. Журнал<br />21. Саватеева Г. А. Из истории изучения правобережных говоров горномарийского языка. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />22. Салдаев В. В. Этапы становления горномарийской орфографии. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />23. Сануков К. Н. «Горные черемисы» переходят на сторону Москвы, книга «Акпарс», Й-О, 2007).<br />24. Степанов А. Ф. М. С. Кроковский и первый черемисский букварь. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />25. Утятин А. А. Горномарийский язык в материалах языковой конференции 1937 г. и в настоящее время. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.<br />26. Утятин А. А. Северо-западное наречие в системе марийских диалектов, Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />27. Утятин А. А. Шӓрӓнг говор. Материалы докладов и выступлений на республиканских научных конференциях 2002-2003 гг. Йошкар-Ола, 2003.<br />28. Юадаров К. Г. «Горномарийский язык», Йошкар-Ола, 1997<br />29. Юадаров К. Г. Из истории автономии горных мари. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002<br />30. Юадаров К. Г. «На земле горных мари», Йошкар-Ола, 1995<br />31. Юшкин А. В. П. Эмӓш – один из зачинателей марийской литературы. Горные марийцы на рубеже веков. Йошкар-Ола, 2002.</p></div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-41656865048016596752023-11-04T11:36:00.001-07:002023-11-04T11:36:19.077-07:00<div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><b><span style="font-family: arial;">Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</span></b></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><b><br /></b><span><span lang="en-US">SANOOK!
SABAY!</span></span><br /><br /><span><span lang="en-US">1</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Я
помню ветер сильный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">полуденный
сервильный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">взбивал
волнами дремлющий Сиам</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и</span></span><span><span lang="ru-RU">
парус мой серфильный<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">не
очень-то стабильный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">срывая
лихо пену</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">вздым</span></span><span><span lang="ru-RU">ался
к небесам</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">2</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Я
чувствовал волну</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">ногой
своей опорной</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
гиковой рукою</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">свой
парус усмирял</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
на доске упорно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">не
так уж и бесспорно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">в
те небеса стремился</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
</span></span><span><span lang="ru-RU">вери</span></span><span><span lang="ru-RU">л
что взлетал <br /> </span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
<br /><span><span lang="ru-RU">3</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
стаи рыб летели</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
выглядеть хотели</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">как
искры или звёзды</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">над
гладью мне вослед</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">по-тайски
рыбам волны</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">шипели
- песни пели</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">а
рыбы </span></span><span><span lang="ru-RU">те</span></span><span><span lang="ru-RU">
молчали<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">а
может быть и</span></span><span><span lang="ru-RU">
нет</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">4</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Я</span></span><span><span lang="ru-RU">
ж волны резал смело<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
брызгал их умело</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
был конечно в этом</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">мой
маленький секрет</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU"><br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">5</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">А
парус мой неверный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">всё
дальше рвался нервный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">без
удали и даже</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">конечно
без ветрил</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">но
штиль уж гладил море</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
волны рябью мирной</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">искрящейся
чернильной</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">конечно
усмирил</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">6</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И</span></span><span><span lang="ru-RU">
выглядело скверно<br /> </span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">упасть
без сил наверно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">без
умных правил в море</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
без тупых правил</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">7</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
словно кит несиний</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">я
должен был часами</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">сгорать
под солнцем жгучим</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
нужный ветер ждать</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
словно морж усами</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">я
должен был трусами</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">почувствовать
конечно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
ветер тот поймать! </span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">8</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Н</span></span><span><span lang="ru-RU">о
знал весёлый Будда<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">нет
радости без чуда</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
будет ли тот ветер</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">иль
это будет кит</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">увиде</span></span><span><span lang="ru-RU">ть
кто-то может<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">а
кто-то может нет</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">9</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
вновь ногой опорной</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">на
чистый фордевинд</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">менял
я курс задорно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">а
</span></span><span>fin</span><span><span lang="ru-RU">
мой делал финт<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">из
волн летящих в море</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">бросал
доску бесспорно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">волнам
летящим к дому</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">коль
ветер по пути-т</span></span><span><span lang="ru-RU">тттт</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">10</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Летел
я к Джомтиену</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">где
затерялась вечность</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">в
магнолиевой пене</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">лачуги
и дома</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">а
над домами лодки</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">вздымались
ввысь волнами</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">но
не теряли вовсе</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">там
рыбаки ума</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">11</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И</span></span><span><span lang="ru-RU">
кармами с сом-тамом<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">все
утренние миски</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">заполненные
были</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">конечно
же с любовью</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">рыбачками
сполна</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
<br /><span><span lang="ru-RU">12</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">А
напоследок море</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">меня
кидало в споре</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">в
обьятья недолюбленных медуз</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
все что люди пишут</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">так
часто на заборе</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">провозглашал
я громко</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">из
их любовных уз</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
<br /><span><span lang="ru-RU">12</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
счастье было!</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Было!!!</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">нам
кажется так близко</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">как
близко не бывало</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">нам
больше</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">никогда...</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">в</span></span><span><span lang="ru-RU">исело
солнце алое<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">над
островом так низко</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
в небо уносила</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">нас
алая вода -</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">13</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Ж</span></span><span><span lang="ru-RU">ивая
или мёртвая<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">но
умная всегда</span></span></span></div></blockquote><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><br /><span><span lang="ru-RU">14</span></span><br /><br /></span></div><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px; text-align: left;"><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
жить хотелось вечно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и</span></span><span><span lang="ru-RU">
плыть в ней бесконечно<br /> </span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">в
тот мир где есть конечно</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">и
рай и </span></span><span>m</span><span><span lang="en">ai</span></span><span><span lang="ru-RU">
</span></span><span><span lang="en">pen</span></span><span><span lang="ru-RU">
</span></span><span><span lang="en">rai<br /></span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">где
жизни смысл беспутный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">но
вовсе не распутный</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">твердил
нам мудрый</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Будда:</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">«Живи
– не унывай!</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="en">Sanook</span></span><span><span lang="ru-RU">!<br />
</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">мой
</span></span><span>Khun</span><span><span lang="ru-RU">!<br />
</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">И
чуда</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="en">Sabay</span></span><span><span lang="ru-RU">!<br />
</span></span></span></div><div style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><span><span lang="ru-RU">Не
забывай!»</span></span></span></div></blockquote><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;">
</p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;">
<span style="font-family: arial;"><br />
<br />
</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkdC-rsIw1NzECb_FwrYjz-xTyvYNdOZ3qF9tGCGmpJWG0Z1BB91islm9m8yA_G-iSAyYyeNAskDNobfm_pKF6uC6tYVUtvYfk2lInSMz9FrJeDhnyPb2weWWGcBt0P1K7dFlHwBNvMVEVc1Q7xBrhyphenhyphenulwUwBVFavMM5YvqePCo6wgDt3SPkycVFhWBEs/s2272/IMG_0633.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1704" data-original-width="2272" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkdC-rsIw1NzECb_FwrYjz-xTyvYNdOZ3qF9tGCGmpJWG0Z1BB91islm9m8yA_G-iSAyYyeNAskDNobfm_pKF6uC6tYVUtvYfk2lInSMz9FrJeDhnyPb2weWWGcBt0P1K7dFlHwBNvMVEVc1Q7xBrhyphenhyphenulwUwBVFavMM5YvqePCo6wgDt3SPkycVFhWBEs/w400-h300/IMG_0633.JPG" width="400" /></a></div><br /><p></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;">
</span></p><p class="western" lang="ru-RU" style="line-height: 0.17in; orphans: 0; widows: 0;">
<span style="font-family: arial;"><br />
<br />
</span></p><p>
</p><p class="western" style="line-height: 0.17in; margin-bottom: 0in; orphans: 0; widows: 0;">
<br />
</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-4068747376364352882023-10-28T11:57:00.005-07:002023-10-28T11:57:39.109-07:00ЦЕВЕРӸН КОД...<div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><b><br /></b><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Сирем шӹрен - шактем шоэн...<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кырык Сирӹш коэн коэм...<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Тыргыж шытыр, сусу шытыр -<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">“<span lang="ru-RU">У
йыдал дӓ...</span> <span lang="ru-RU">шӱкшӹ ӹштӹр!»<br /></span></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Шӱкшӹ ӹштӹр?... Йыдал у?...<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Вуйда сӓрнӓ? Нӓл?... Ӓль — пу?…</span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Кӹлден мыштедӓ кӹлӹмдӹм?<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Таен мыштедӓ мышкындым?<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Толын токы — мам манат?<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Пӧртет урын кеш гӹнят...<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Тӓмдӓм тангыж гачок ужам,<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Со сарвалем, анзык ӱжӓм…</span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Тоцда ж шӹдӹ - пӹсмӓн гач<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Сӓрнӓ шамде анзылвач<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Йукшым пуа пырохот -<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
эчеӓт: «цеверӹн код???»<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Эчеӓт Йыл коэ шӓрлӓ<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Шамде мӓгрӓ - Кырык марла…</span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Кӱм пуштыт пӱэргӹвлӓ?</span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кӱ вец колат эргывла?<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Пуштын ӹштӓт кого оксам?!<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Вӹран оксам! Шыран оксам!!!<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кӱлӓн вара тидӹ келеш?<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Йӓлӹм пушташ, тӓмдӓм шелӓш!</span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Шайык анжен тӓ куштедӓ<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Ӱпдӓм анзыцын колтедӓ…<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><span lang="ru-RU">Мӧсквӓ</span><span lang="ru-RU">н</span><span lang="ru-RU">
кӹлдӹм Керемет<br /></span></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Анзык нигынам ак равед<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кишӓдӓжӓт — шайык-шайык<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><span lang="ru-RU">Шӹдӹ
шӓмӓн - </span><span lang="ru-RU">шӓпнӓ </span><span lang="ru-RU">ар</span><span lang="ru-RU">т</span><span lang="ru-RU">ык...</span></span></span></div><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">Вескид мычкы ж кечӹдонгвлӓ<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кушкын кӱш саремыт онгвла<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Симсӹ пӹлгом кӱшнӹ шарлӓ<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кырык марын туан вӓрвла<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Кайыт тӹшец тенгеок<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Дӓ сынзӓжӹм чӱчдеок<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Тырын кола тӓгӱн эргӹ<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
……<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
…<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
.<br /></span></span><span style="font-size: medium;"><span style="font-weight: normal;">
Мӓгрӓ тӓгӱ — кӱлан шергӹ...
</span></span></div><p style="text-align: left;">
</p><div style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><br /></div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-70735962757631494712023-09-29T21:35:00.006-07:002023-09-29T21:35:56.349-07:00ИДӒ ЙАМ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEicj2qJvm6RsoUjZv0ucbEC8hap1-5C9IRJJ24jC2oIfMnToEWvQeDDHseAfWjYsuHk-E7YhWCFzdLpy27kgRz8hpmcDym8sFI9-lXfFVUjmou4BjsYYlv0Sm78lvY3xeibf88FjzqBYhM2S1YpM4mA3TTvZ7oqkDcaM4-NFNjEQDwY2usl4badOts1jpw" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="1578" data-original-width="2048" height="309" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEicj2qJvm6RsoUjZv0ucbEC8hap1-5C9IRJJ24jC2oIfMnToEWvQeDDHseAfWjYsuHk-E7YhWCFzdLpy27kgRz8hpmcDym8sFI9-lXfFVUjmou4BjsYYlv0Sm78lvY3xeibf88FjzqBYhM2S1YpM4mA3TTvZ7oqkDcaM4-NFNjEQDwY2usl4badOts1jpw=w400-h309" width="400" /></a></div><br /><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-50047125270325410862023-09-12T15:00:00.004-07:002023-09-12T15:00:36.414-07:00ПЫНДАШ ТЫМДАШ...<p> <b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><b><br /></b></p><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLJ1xI66xyMiLQ4ZjSx8y_IzG_-zD-wYQedakNb2zkh8W9q7lqg_CAZNjCd2Ji3IfHDPpPV2hC902V_vUG2OQVVjLSu_URXRSys7rNxLTTpC4OSYHOr-YLFoqLvPd0gznhK9Y-u5LuKuZXDsIX5E39qe3WfXZnM0-JM9GVINYQQtzo6fagQ1p7CIM1ZWQ" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="1566" data-original-width="2048" height="306" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLJ1xI66xyMiLQ4ZjSx8y_IzG_-zD-wYQedakNb2zkh8W9q7lqg_CAZNjCd2Ji3IfHDPpPV2hC902V_vUG2OQVVjLSu_URXRSys7rNxLTTpC4OSYHOr-YLFoqLvPd0gznhK9Y-u5LuKuZXDsIX5E39qe3WfXZnM0-JM9GVINYQQtzo6fagQ1p7CIM1ZWQ=w400-h306" width="400" /></a></b></div><b><br /><br /></b><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-75706954770795994522023-09-07T11:45:00.002-07:002023-09-07T11:45:26.061-07:00<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p>Теве <a href="https://hillmarygames.blogspot.com/p/blog-page_67.html">тиштӹ</a> пӹтӓриш книгӓэмӹм такешок цилӓлӓн шӓлӓтем.</p><p> А <a href="https://hillmarygames.blogspot.com/p/blog-page_91.html">тиштӹжӹ</a> - кокшым. Тожы такешок. </p><p>Кӓчӓен нӓлдок, лыддок - сусу вел лиӓм!</p><p>Тау!</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-6587067971967373512023-07-17T11:20:00.000-07:002023-07-17T11:20:27.114-07:00 К ВОПРОСУ О ЕДИНОМ МАРИЙСКОМ ЛИТЕРАТУРНОМ ЯЗЫКЕ <p>Кондрашкина Е. А. </p><p>Научно-исследовательский Центр по национально-языковым отношениям Института языкознания РАН </p><p>Исторически сложилось так, что у марийского народа нет единого литературного языка, ибо марийский
язык функционирует в двух литературных нормах - луговой и горной.
</p><p>Первые сведения о поволжских народах дошли до нас из заметок путешественников и ученых, которые
после учреждения по указу Петра I Академии Наук в 1724 г., приступили к изучению окраинных земель
русского государства. </p><p>Уже тогда некоторые из них обратили внимание на то, что черемисы (тогдашнее название марийцев),
живущие по правую сторону Волги, говорят на ином наречии, нежели те, что живут по левую. Так сформировалось представление о том, что народ мари и его язык делятся, по крайней мере, на две части - живущие
на более высоком левом берегу стали называться горные мари, а их язык - горномарийским, а живущие на
правом - более низком - луговые мари с луговомарийским языком. Горные марийцы составляют примерно
одну треть марийцев, а луговые соответственно - две трети. </p><p>Во времена насильственного обращения нерусских народов в христианство в XVIII в. миссионеры, понимая, что суть новой для мари религии можно донести только используя родной язык, стали переводить на
горное и луговое наречия марийского языка церковную литературу - Евангелие, Священную историю Ветхого и Нового завета, Катехизис и др. </p><p>Первые буквари в конце XIX в. издавались также на двух наречиях, а затем, когда стало известно о существовании третьего наречия - восточного, на нем тоже начала издаваться литература. Впоследствии две
диалектные письменности - луговая и восточная - объединились в лугово-восточную. В начале XX в. в период издания "Марла календаря" (1907-1913 гг.), первого ежегодника мари, в котором печатались фольклорные и художественные произведения, статьи на разные темы, была предпринята попытка создать единый
литературный язык, но она оказалась не реализованной. </p><p>У многих народов мира письменный язык начинал свою историю с издания книг на диалектах, но затем в
последующем развитии достигал единства. У народа мари этого не произошло по разного рода причинам. </p><p>Обычно опорным диалектом любого литературного языка является диалект главного политического,
экономического и культурного центра страны. В период возникновения и формирования марийского литературного языка марийцы не имели ни своей государственности, ни политического, ни экономического, ни
даже культурного центра и на развитие литературного языка оказывали влияние случайные факторы, как
например, диалектная принадлежность авторов или издателей. </p><p>После революции во времена языкового строительства 20-х годов языковым вопросам уделялось достаточно большое внимание. У марийского народа начало этому было положено на первом съезде работников
просвещения в 1921 г., который решил образовать академический центр мари, призванный заниматься языковыми проблемами [Иванов 1975: 63]. </p><p>4 ноября 1920 г. декретом ВЦИК и СНК была образована Марийская Автономная Область (МАО) и марийский язык приобрел, таким образом, права государственного языка. Однако выполнять эту функцию он
не мог. Во-первых, его роль за годы великодержавной политики царского правительства не выходила за
рамки разговорно-бытового общения, во-вторых, марийский язык был раздроблен на несколько наречий и
множество говоров, не существовало единого общенародного языка [Мустаев 1977: 11]. </p><p>23 ноября 1923 г. президиум облисполкома объявил марийский язык официальным языком МАО. Это
означало не только необходимость принятия мер по распространению марийского языка, его изучению и
развитию, но и создание единого литературного языка. С 1926 г. это становится одной из кардинальных
проблем культурно-языкового строительства в МАО. В 1927 г. была образована Комиссия по созданию единого языка и составлению академического словаря, в задачу которой входила выработка общих правил правописания для обоих наречий, написание единой школьной грамматики марийского языка, издание в качестве эксперимента книги на языке, доступном носителям обоих наречий, использование периодической печати в целях взаимного ознакомления с особенностями наречий, изучение степени расхождения литературного и так называемого "общекрестьянского" языка и т.д. [Иванов 1975: 66]. </p><p>Вторая половина 20-х годов была периодом поисков приемлемых путей создания общенародного литературного языка. Необходимо было выбрать опорный диалект. До революции эту роль выполнял моркинско-сернурский говор лугового наречия. Однако к периоду созыва X областной партийной конференции в
декабре 1927 г., на которой обсуждался вопрос о едином литературном языке, целесообразность такого выбора была поставлена под сомнение. Особенно большие разногласия возникли по вопросам наречий. Существовало две точки зрения: одна - создать единый литературный язык, которым пользовалось бы все марийское население, другая - развивать обе литературные нормы (горную и лугово-восточную) как равноправные, тем более, что они имели каждая свою письменность. </p><p>Первую точку зрения поддержало большинство участников конференции. В результате, было принято
решение: в основу единого литературного языка положить оба наречия. Разработанный специальной комиссией перспективный план его создания был рассчитан на несколько лет. Как подчеркивает известный марийский ученый И.Иванов, план этот в целом был приемлемым, но имел один недостаток: он предполагал
существование письменности на наречиях и поэтому создание единой нормы оттягивал на более длительный период [Иванов 1975: 67]. </p><p>Возникает вопрос, а существовали ли необходимые условия для создания единого литературного языка в
первой половине 20-х годов? И.Иванов, В. Васильев и другие марийские лингвисты дают положительный
ответ на этот вопрос. Более того, именно в период языкового строительства возникли благоприятные условия для создания единого литературного языка, так как это было время массовой ликвидации неграмотности
и небольшие расхождения между луговым и горным наречиями существовали тогда только в устной речи и
не были еще закреплены в письменном языке. Но представители горномарийского народа выступили против
создания единой литературной нормы, считая, что это ставит под удар само существование и горномарийского языка и его носителей. Противники идеи единого литературного языка нашли теоретическую поддержку в учении Н. Я. Марра. Прибывший в августе 1929 г. в Краснококшайск (теперешняя Йошкар-Ола)
Н. Я. Марр, прочитав лекцию о своей теории, сделал вывод, что горное и луговое наречия - это два самостоятельных языка. К тому же сторонники Мара считали, что для перехода к единому языку еще не созрели
условия, поэтому нужно развивать письменность на обоих наречиях, подготовить необходимую почву для
их сближения, а затем приступить к непосредственному созданию единого литературного языка. Ошибочность такой точки зрения была очевидна, так как развитие письменности на горном и луговом наречиях
только укрепляло их позиции и все более отдаляло их друг от друга. Для консолидации народа это явление
безусловно было отрицательным. Формирование двух форм литературного языка для небольшого народа,
каким являлись марийцы, создавало искусственные преграды для его объединения, развития культуры, хотя
носители горного и лугового наречий жили в пределах одного административного объединения и были связаны экономически и политически. Тем не менее, XII областная партконференция, состоявшаяся в 1929 г.,
отменила решение X партконференции о создании единого литературного языка и постановила в дальнейшем развивать две формы письменности: горную и луговую. </p><p>В последующие годы движение за единый литературный язык раскололось на два противоположных лагеря, один из которых состоял в основном из работников марийских секций издательств, находящихся в
Москве, и вошедший в историю под названием "московская группа". Она преследовала цель положить в
основу литературного языка восточное наречие, так как считала, что оно в меньшей степени, чем луговое,
подверглось влиянию русского языка и культуры. Вторая группа состояла из марийской интеллигенции,
объединенной вокруг языковой комиссии и редакции газеты "Йошкар кече". Она стала называться "йошкаролинская группа". Эта группа в процессе создания литературного языка предлагала опираться на луговое
наречие, не только потому, что большинство ее членов было представителями луговых марийцев, но и на
основе учета объективных условий развития марийского общества. Во-первых, луговые говоры охватывали
большую часть населения и были распространены на значительной территории, во-вторых, характеризовались незначительными диалектными различиями и, являясь как бы средним звеном между горным и восточным наречиями, были более понятны всему населению. В то же время сторонники йошкаролинской группы
заявляли, что единый литературный язык может быть создан только в результате использования лексических богатств всего марийского языка. В тот период вопрос о создании единого марийского языка обсуждался едва ли не на каждом собрании. После бурных дискуссий к началу 30-х годов наметился спад интереса
к данному вопросу. Языковая Комиссия была ликвидирована, на ее месте создан Марийский научноисследовательский институт языка и литературы (МарНИИ). До начала 50-х годов марийские ученыелингвисты в основном занимались вопросами алфавитов для лугового и горного наречий, а также проблемами орфографии. И лишь в 1952 г. научная сессия МарНИИ вновь была посвящена вопросам единого литературного языка. Создание единого языка предполагалось начать с создания единой орфографической
системы. Проект такой системы был создан в секторе языка и активно обсуждался на протяжении 1953 г. В
планах МарНИИ было намечено несколько мероприятий, необходимых для постепенного перехода к единому литературному языку: </p><p>1. Составление сравнительного словаря с целью устранения лексических расхождений между двумя
наречиями; </p><p>2. Переход к обучению в старших классах (5-10) горно-марийских школ на луговом наречии. Для этого
необходимо было подготовить учебники; </p><p>3. Распространение среди горных марийцев оригинальной художественной литературы на луговом наречии и наоборот. </p><p>Новая орфография не означала, что письменность на горном наречии прекратит свое существование. Она
была составлена с учетом сохранения обеих форм языка и была рассчитана на обслуживание обеих форм
письменности. </p><p>Однако, как отмечает И.Г.Иванов, вопреки установкам научной сессии 1953 г., в дальнейшем не проводилось каких-либо мероприятий по вопросам сближения двух литературных норм. Наоборот, шел обратный
процесс - отдаление их друг от друга, так как каждая из них развивалась своим путем и упрочивала свои
позиции без перспективной программы создания общенационального литературного языка [Иванов 1975:
241]. </p><p>Невольно напрашивается вопрос, а велико ли расхождение между горным и луговым наречиями, возможно ли взаимопонимание их носителей? </p><p>Исследования показывают, что общих, одинаковых явлений между марийскими наречиями значительно
больше, чем отличительных. Прежде всего, это единый грамматический строй: одинаковые падежная система, словообразовательная система, система спряжения, одинаковые структуры образования и функционирования числительных, наречий, служебных частей речи. Полностью совпадают функционирование категории
притяжательности и синтаксические структуры. Общей является также основная часть лексического состава, простой подсчет показывает, что лексически одинаковых слов в обоих наречиях почти 80% [Иванов
2000: 21]. Из сказанного вытекает вывод, что взаимное понимание носителей горного и лугового наречий не
является невозможным, хотя при первоначальном общении может быть затруднено. Это подтверждается
также и практикой работы со студентами вузов. Не говорящие на луговом наречии носители горного после
двух первых месяцев учебы не только осваивают разговорную речь, но начинают понимать и лекции, что
значительно труднее. «Все дело только в психологическом барьере, который мы создаем сами себе искусственно", считает Иванов. С точки зрения языковой теории, марийский язык един, и нет никаких оснований
утверждать, что горный и луговой - это два языка [Иванов 2000: 22]. </p><p>Социально-этнологический опрос, проводившийся в 1984 г. среди 1200 сельских марийцев, показал, что
тех, кто считал два варианта языка взаимопонимаемыми, оказалось: среди луговых марийцев - 47%, среди
горных - 58%. Горные марийцы чаще понимают речь луговых марийцев, чем луговые - горных. В то же время степень владения языком другой группы чрезвычайно низкая. Так, луговых марийцев свободно владеющих горным наречием, насчитывается всего 3,4%, горных марийцев, владеющих луговым, почти столько же
- 3,6%. Луговых марийцев, понимающих горное наречие, но не говорящих на нем, - 16,5%, зато горных марийцев, понимающих луговое наречие и не говорящих на нем - 42,4% [Коростелев 2003: 35-36]. </p><p>Цифры, полученные в результате этого опроса, отражают в целом объективную языковую ситуацию: луговой язык имеет преимущества, он шире распространен из-за численного превосходства его носителей и
более развит функционально, так как чаще используется в официальной сфере. </p><p>В свете сказанного И.Иванов ставит вопрос: »возможно ли создание национального марийского языка и
нужен ли он марийскому народу? В отношении второй части ответ может быть только один - нужен, если
марийский народ ставит перед собой задачу самостоятельного существования как отдельная этническая
общность. А поскольку любая нация одной из своих главнейших задач считает именно данное обстоятельство, то и проблема создания общенационального языка в каком бы ракурсе она ни трактовалась, остается и
будет существовать, пока не будет найден путь положительного решения ее. Чем дальше отодвигается осуществление идеи языкового единения на уровне литературного языка, тем труднее будет решать проблему.
Время в условиях существования письменности на диалектах работает не в пользу объединения, оно не объединяет, а разделяет письменные диалекты» [Иванов 2000: 35]. </p><p>Что касается первой части вопроса, то на нее Иванов также дает положительный ответ. Он считает, что
первым важным этапом в решении проблемы является преодоление настроений в обществе. Необходим
психологический настрой на единение, вера в исконность языка и его возможности обслуживать все сферы
общества, что еще не всегда ощущается в обществе. У многих носителей марийского языка, особенно молодых, доминирует сознание, что марийский язык является «второсортным», ненужным в жизни. Следующим
шагом должны стать конкретные действия, направленные на преодоление имеющихся препятствий, например, унифицирование орфографий, использование грамматических явлений для сближения норм и взаимного знакомства носителей двух вариантов языка с обеими нормами. </p><p>Создание единого литературного языка ни в коей мере не означает уничтожение диалектов, они останутся и будут существовать параллельно с литературным языком. Но в интересах марийской нации - иметь на
литературном уровне один общий язык [Иванов 2000: 36-38]. </p><p>Однако после принятия в 1995 г. «Закона о языках в Республике Марий Эл» вопрос о едином литературном марийском языке утратил свою актуальность в связи с тем, что и в Конституции Республики Марий Эл
и в Законе государственными языками объявлены марийский (горный и луговой) и русский языки. Таким
образом, юридически закреплено существование двух марийских языков и, по всей видимости, поставлена
точка в затянувшейся, но не решенной проблемы. </p><p>Список использованной литературы </p><p>1. Иванов И.Г. История марийского литературного языка. Йошкар-Ола, 1975. </p><p>2. Иванов И.Г. Литературный язык как одна из форм функционирования языка.//Финно-угроведение, Йошкар-Ола,
2000, № 2. </p><p>3. Коростелев А. К вопросу о соотношении языка горных и луговых марийцев.//Финно-угроведение, Йошкар-Ола,
2003, № 2. </p><p>4. Мустаев Е.Н. Партийное руководство развитием марийского языка.// 200 лет марийской письменности. ЙошкарОла, 1977. </p><p>Взято отсюда: https://www.gramota.net/articles/issn_1993-5552_2007_3-1_43.pdf</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-6621137256468703692023-07-17T09:54:00.002-07:002023-07-17T12:27:04.528-07:00УЛЫУКЕ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><b><br /></b></p><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEglELEW-9gsr_VEVJXhopFCATfP_Codbu4iJ7pAJtroYOPOsU86wWvz_zy3HZ_14ujguFerDSMQXfCHUx24jJWf4a5jZOpItY4U3_GWj5wAtu_Kg-_N6fdcwfqmvOCnPCkDTVArEVfMvLMVUZ5yXxeTkUUHXQ-4dQ0cTpl5i1TTDzUDqjpZrqceaszj74Y" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="743" data-original-width="960" height="310" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEglELEW-9gsr_VEVJXhopFCATfP_Codbu4iJ7pAJtroYOPOsU86wWvz_zy3HZ_14ujguFerDSMQXfCHUx24jJWf4a5jZOpItY4U3_GWj5wAtu_Kg-_N6fdcwfqmvOCnPCkDTVArEVfMvLMVUZ5yXxeTkUUHXQ-4dQ0cTpl5i1TTDzUDqjpZrqceaszj74Y=w400-h310" width="400" /></a></b></div><b><div><b><br /></b></div><div><b><br /></b></div></b><p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-size: 16pt;">«Мой берег, мой
Горный не волен уж много веков?» -</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">обращаюсь
я к Богу, Волге и Суре...</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">«Не
хнычь и заткнись! Обойдёмся без дураков!»
-</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">точит
копьё мой друг в обруселом марийском
дворе... </span>
</p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">Он
с московским царём в голове уж давно
живёт -</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">злобой
кипит, за царя готов положить живот...</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">Видит
лишь уеБога в царстве кривых зеркал, </span>
</p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">сам
в рубахе навыворот - в медвежье говно
упал...</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">Обсирает
весь мир тот медведь колченогий!</span></p>
<p lang="ru-RU" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-size: 16pt;">То
ль не видит того, то ль не желает, орк
уебогий…</span></p><b><br /></b><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-50380321295850120252023-07-01T12:26:00.002-07:002023-07-01T12:26:54.608-07:00ИГЕЧӸ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br /></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhpX1GZpXK6EuicoWRFfQvom1A4Mdug6R5h6D-iym8qqg-pisCviVK-QBKwgqulRQPoTXp55e22p_Bo58p_0bKTDJ_p98X2voysl_0XtbSQrPPlQZ-VdFf3Bxu4gEG0WHkXC8LpESpoxkb6KH-PJd1tCNKPoZdmmYWEdRxJGXqGmI1HP0n5gYcecNWelW4" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="733" data-original-width="960" height="306" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhpX1GZpXK6EuicoWRFfQvom1A4Mdug6R5h6D-iym8qqg-pisCviVK-QBKwgqulRQPoTXp55e22p_Bo58p_0bKTDJ_p98X2voysl_0XtbSQrPPlQZ-VdFf3Bxu4gEG0WHkXC8LpESpoxkb6KH-PJd1tCNKPoZdmmYWEdRxJGXqGmI1HP0n5gYcecNWelW4=w400-h306" width="400" /></a></div><br /><br /><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-47539318675527658322023-06-25T11:44:00.006-07:002023-06-25T11:45:41.574-07:00МӦСКӒВЕЛ ВЕЛМӦСКӒ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br /></p><p>Тенгчӹ москӓвӓ вӓрӓшӹн вуйвлӓжӹ икӓнӓ иктӹм чӹнгӓш тӹнгалевӹ! Ик вуйжы: "Тӹньӹм пуштам! - манеш, дӓ пыртньоц-пыртньоц, вӹр лӓкмеш лыпшаш тӹнгӓлдьӹ... </p><p>Вес вуйжы пиш лӱдӹн - сарвалаш тӹнгӓльӹ... Кереметым сӹгӹрӓльӹ!</p><p>Мам пайлевӹ ана пӓлӹ, но Кереметет пӓшӓжӹм пӓла витнӹ - вуйвлӓ шидӓлӓш прахевӹ дӓ кок векӹ шӓланен кевӹ.</p><p>Ӹнде коктынат шӹдешкен шӹнзӓт дӓ кӹзӹвлӓштӹм шымат...</p><p>Ик вуй вес вуйым сӹнгӹнежӹ: "Сойток пуштам!" - манеш...</p><p>Вес вуйжат вес вуйым пуштнежӹ! </p><p>Вес йишлӓ лин ак керд!</p><p>Мӓӓт тидӹм паленӓ!</p><p>Вычалына!!! </p><p> </p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-65047884722643363422023-06-20T10:19:00.005-07:002023-06-20T14:29:43.216-07:00МНЕ НРАВИТСЯ<h1 style="text-align: left;"><b><span style="font-size: medium;">Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</span></b></h1><div style="text-align: left;"><b><span style="font-size: medium;"><br /></span></b></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Мне
нравится водить пером иль кистью.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">На
белом чёрным оставлять следы...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Замкнув
кривые в них увидеть листья<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">и
свет давно угаснувшей звезды...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Да
будет свет угаснувшей звезды!</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Вас
увлекут следы мои былые<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">и
в тундру, и на море, и в тайгу.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Друзья
мои предстанут как живые...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Лишь
я их вам представить здесь могу...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Лишь
здесь я их представить вам могу!</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Я
в мыслях донесу вам наши лица,<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">и
наши мысли в лицах донесу.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Так
хочется мне с вами поделиться<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">теплом
костра на Каменном Носу...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Я
встречу вас на Каменном Носу!<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Несётся
ввысь дымок ольховый горный,<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">звучит
неутомимо птичья трель.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Искрится
мыслями ручей мой непокорный...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Издох
февраль, сдыхает март... Апрель<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">несётся
к нам невидимо-неслышно.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Лавина
дум ложится пышно<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">на
памятью умасленный мой стол.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Слова
на вымощенный пол<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">падут
- на терракотовость </span>saltillo<span lang="ru-RU">...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Вздохнут
марьячи грустно и уныло -<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">непостижим
им дым ольхового костра...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Но
мне неважно – близится пора!<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Май
миновал. Июнь принёс черешню,<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">но
не о ней пою я нынче песню.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Я
плачу как Далила и плачу<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">слезами
горькими врачу и палачу.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Коль
нету слёз у мёртвых на войне<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">за
них придётся больше плакать мне...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">И
вас друзья с собой я приглашаю<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">на
белом чёрным тесно сбиться в стаю.<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">На
белом чёрным развести костёр,<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">чтоб
разрешить извечный русский спор...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">...</span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">В
огне возмездия на Каменном Носу<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">я
украинцам жертву нами принесу!..<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Пусть
будет так – хоть мысленно...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Но
так!<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">Иначе
мне не выспаться никак...<br /></span></span><span style="font-family: times;"><span lang="ru-RU">...</span></span></div><p class="western" style="line-height: 100%; margin-bottom: 0in; text-align: left;">
</p><p style="text-align: left;">
</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-4188042572548346582023-06-18T11:33:00.004-07:002023-06-18T12:23:48.021-07:00МЫКТЕШКӸ<p> <b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><div style="margin-bottom: 0.14in;"><br /><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU"><div style="margin-bottom: 0.14in; text-align: left;"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Ит
йам мыктешкӹ, йӓ, ит йам мыктешкӹ -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">малан
кыдалат вескидӹш мылткен...<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Ит
валы рокышкы токет толмешкӹ -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">шӹлток
кудвичӹшкет имним вырткен...</span></span></span></div>
</span></span></span></div><div style="margin-bottom: 0.14in;"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Ит
пушт йӓ тӓнгетӹм, тӓнгетӹм ит пушт -<br /> </span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">шун
йалан мӧскӓм ит колышт воксьок...<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Кок
вуйан вӓрӓшлӓ</span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">н</span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">
вуйетӹм ит пу -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">пӹжӓшет
шокшы гӹнь шӹнзок тӹшток</span></span></span><br /><br /><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Ит
шудал рушла, йӓ, рушла ит шудал -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Йыхнам
чоте ойхыремдӓ руш вир...<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Алыкыш
лӓкок йӓ, ӹшток йӓ шудым -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">пачылтшы
тӹштӹ тӹлӓт Кырык Сир...</span></span></span><br /><br /><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Ит
шапы Йылна, йӓ, ит шапы Йылем -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">ружгы,
пӱӓвлӓм пыдырты йӓ, рушт...<br /> </span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Марла
сарвалем йӓ, марла вет йылем -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">шанем
- ти йишлӓок шаныжы руш...</span></span></span><br /><br /><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Шун
йалан мӧскӓ пӹжӓшнӓм пыргедеш,<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">пирӹ
кӹлӹмдӹнӓм пӹчкеш шамде,<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">халыкым
лӱдӹктӓ - шӓпнӓ пышкедӹш...<br /> </span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Вуйдым
ородывлӓ шӓрлӓт тӹрде...</span></span></span></div><div style="margin-bottom: 0.14in;"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU"></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU"><br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Мам
вара ӹштедӓ, мам йӓ ӹштедӓ -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">вӹр
дон шыр лошты мыредӓ-куштедӓ...<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">Орда
кугижӓ ырвалеш ырважым -<br /></span></span></span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt;"><span lang="ru-RU">шкӹмдӓмок
тодыкта туан йых важым...</span></span></span><br /></div><p class="western" style="margin-bottom: 0.14in;">
</p><p>
</p><p class="western" style="margin-bottom: 0.14in;">
<br />
</p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-84702929476343235952023-06-11T13:58:00.004-07:002023-06-11T13:58:38.434-07:00СИМСӸ ПӸЛГОМ - САРЫ НЫР<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><b><br /></b></p><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg73MagIDkE1Sd1c3pxmku3f9Ddoe3jXUM9XkJ55khKXFwOYeExrHvmmbSb2sYDX2t7l2LUVxNWMmpx09r1IP2nD89K0OphhZTXwGhkBMhH2FlPjd69sCxf0QY0aQpLjHTxFben3runIuBVBsOFZJ-glG1Wc-mtIudlNYI7_CbuLE0yj4RlDBXs1F5s" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="738" data-original-width="960" height="308" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg73MagIDkE1Sd1c3pxmku3f9Ddoe3jXUM9XkJ55khKXFwOYeExrHvmmbSb2sYDX2t7l2LUVxNWMmpx09r1IP2nD89K0OphhZTXwGhkBMhH2FlPjd69sCxf0QY0aQpLjHTxFben3runIuBVBsOFZJ-glG1Wc-mtIudlNYI7_CbuLE0yj4RlDBXs1F5s=w400-h308" width="400" /></a></b></div><b><br /><br /></b><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-33564235567557963282023-05-27T18:27:00.000-07:002023-05-27T18:27:04.522-07:00ТЕНЕ ЛИӒЛТЕШ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br /></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjbRxQugwAO15hP2jM56OJLQ2XVkVifrUdceKxB4YoRYNwEpBAj_9KqssGn7jchIgv_HZnGTmBhGo-AEioxbr3KyfNhFVK6761UIFKyrc6UFP3mBMD5zJhRs9CSfcsB3wZdo6tylfyUFWKLZQp_OEqn9vjwsGRCZ2BtUEkzrAbcE66txPBW8JijS5z5" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjbRxQugwAO15hP2jM56OJLQ2XVkVifrUdceKxB4YoRYNwEpBAj_9KqssGn7jchIgv_HZnGTmBhGo-AEioxbr3KyfNhFVK6761UIFKyrc6UFP3mBMD5zJhRs9CSfcsB3wZdo6tylfyUFWKLZQp_OEqn9vjwsGRCZ2BtUEkzrAbcE66txPBW8JijS5z5" width="320" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgQyQeGTy1hsmn3ecpAUZO63rYlS21ntaI0uMlRjgMNjcHWCw0mUp-LdtStkmLxRD2pITSf3_F1GxBbWngyKdSscdpS_wdumar5J9C2Rvk8qT0tTS9MkIa0o9lCMdkcnbJA6HSxi3eIVVjj9_QF2K3OOfO56dozAEGoFWwX0QOWoPF5wUP4WGlzbz7j" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgQyQeGTy1hsmn3ecpAUZO63rYlS21ntaI0uMlRjgMNjcHWCw0mUp-LdtStkmLxRD2pITSf3_F1GxBbWngyKdSscdpS_wdumar5J9C2Rvk8qT0tTS9MkIa0o9lCMdkcnbJA6HSxi3eIVVjj9_QF2K3OOfO56dozAEGoFWwX0QOWoPF5wUP4WGlzbz7j" width="320" /></a></div><br /><br /></div><br /><br /><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-62814307505665296002023-05-14T11:44:00.001-07:002023-05-14T11:44:25.810-07:00<p><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">...Мои леса, мои поля -</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">незримая моя земля</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">(под тамгой отчего порога)...</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">Моя деревня и - дорога...</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">Покинул вас я ненадолго,</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">а <span style="font-family: inherit;"><a style="color: #385898; cursor: pointer; font-family: inherit;" tabindex="-1"></a></span>получилось — навсегда...</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">«Как тяжко в камне дышит Волга!» -</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">неслышно шепчет мне звезда...</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">…</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">Я знаю так не будет вечно</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">Придёт весна, растает лёд</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">И спросят люди «тех», конечно:</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;">«Куда ведёт нас вождь, народ???»</div><div dir="auto" style="background-color: white; color: #050505; font-family: "Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 15px; white-space: pre-wrap;"><br /></div><div dir="auto" style="background-color: white;"><span style="color: #050505; font-family: Segoe UI Historic, Segoe UI, Helvetica, Arial, sans-serif;"><span style="font-size: 15px; white-space: pre-wrap;"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=DZOhakm4prQ">https://www.youtube.com/watch?v=DZOhakm4prQ</a></span></span></div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-81239237418125594382023-05-08T12:54:00.000-07:002023-05-08T12:54:40.014-07:00ШАНАВӸЛ КОРНЫ<b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b><div><br /><div style="text-align: left;">Мӓжӹ тиштӹ ӹленнӓ<br />Тоцда Кӱ лош шӹлӹннӓ?<br />Ӹнде мӓмнӓм ада уж<br />Мӓгӹрен мӓмнӓм идӓ ӱж<br />Тӱмсӹр йукым колмада<br />Лӓктӹн-кушкын толмада<br />Комбы паштек Кӱшкӹ кедӓ<br />Пӧртӱм кӱшӹц ужын керддӓ<br />Мары корны пачылтеш<br />Йалда пӹсӹн ташкылтеш<br />Идӓ кӹчӓл кугижӓм<br />Шунйал пуштеш пӧртӧжӓм<br />Поген канда пирӹвлӓм<br />Ӹштӓ тӓмдӓм хирӹвлӓм<br />Нӹнӹ сага идӓ пиж<br />Рушын марла ӹнжӹ шиж<br />Ӹштӹм йалштен ӱдӹдӓ<br />Тетям марла куштыда<br />Корны кеӓ Йынгы гач<br />Вӹсен сӓрнӓ анзылвач<br />Йыл мыч шӓрлӓ кымыл вир<br />Кӱшкӹ куза Кырык Сир<br />Вӹд гӹц каеш ош амаш<br />Тӹшец лӓктеш йых Цикмӓш<br />Мары мырым сусун мырен<br />Мары халык халаш пырен<br />Сусун ӹнде рушвлӓжӓт<br />Тонна марла вел попат<br />Шупашкарышты - суасла<br />Азан велнӹжӹ - татарла<br />Тенге халыквлӓ ӹлӹжӹт<br />Руш пандашым пӹсӹн нӹжӹт<br />Тӧрлӓ шанен рушвлӓжӓт<br />Пӹзӹрӓнгӹт ӹшкежӓт<br />Анжок! Анжок, туан халык<br />Йыл гӹц лӓктӹ ямшы алык<br />Эчеӓт тӹшӓк цымырен<br />Мары шачеш мырым мырен<br />...<br />Тенге попен шонгы тьоти<br />Тӹдӹм колын шонгы коти...<br /><o:p> </o:p></div><p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"><o:p></o:p></p>
</div>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-50844830600729540992023-01-30T16:40:00.003-08:002023-01-30T16:40:40.747-08:00КЫШ ЧОНГЕШТӒТ ШАНЫМАШВЛӒ<p><b> Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></p><p><br /></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFgwIrJCShW6icvn9MezRpnW16hRR93PRVZyv_XYYgYmQHmezxI2Z5P7kWUj5voSgD3l6S5lIelCwOxiidL1NwDM5d_VrmF5tHG-4ql2mqlnj7dNA-GjR-7Rgee8G5j1YjdgUhz1y2L6iTbrQ0hlD-QJojEdRHmNkY_aC3XS8vHb92SeHYAFu0ZtHQ/s1835/%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D3%B9%D0%BB%D0%9A%D3%B1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1349" data-original-width="1835" height="342" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFgwIrJCShW6icvn9MezRpnW16hRR93PRVZyv_XYYgYmQHmezxI2Z5P7kWUj5voSgD3l6S5lIelCwOxiidL1NwDM5d_VrmF5tHG-4ql2mqlnj7dNA-GjR-7Rgee8G5j1YjdgUhz1y2L6iTbrQ0hlD-QJojEdRHmNkY_aC3XS8vHb92SeHYAFu0ZtHQ/w467-h342/%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D3%B9%D0%BB%D0%9A%D3%B1.jpg" width="467" /></a></div><br /><p></p>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3129802862009304350.post-65774500083752553402023-01-24T14:21:00.001-08:002023-01-24T14:23:24.445-08:00ШӸЦШӒШ...<p><span style="font-family: arial;"><b>Пал Генай, Йынгы-Кушыргы</b></span></p><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; font-family: arial;">Шӹцшӓш дӓ сирӹшӓш тӹлӓт<br /></span><span style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; font-family: arial;">Икмахань тӹрӹнь сирмӓшӹм.<br /></span><span style="font-family: arial;">Лоштыда пирӹвлӓ ӹлӓт, <br /></span><span style="font-family: arial;">Тӹрӹньдӓт тӧр ӹлӹмӓшӹм...</span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;"><br /></span><span style="font-family: arial;">Тӧр сӹнзӓм пачашат акли,<br /></span><span style="font-family: arial;">Йукымат лыкташ ак кел.<br /></span><span style="font-family: arial;">Пуры тӓнг токет (ӹ)нде ак ми<br /></span><span style="font-family: arial;">Кыш ни анжал - пирӹ вел...<br /></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Пӱштӹ йӓл вӹр дон вӹрӓнгеш.<br /></span><span style="font-family: arial;">Пуштыт дӓ тарват тӹрде...<br /></span><span style="font-family: arial;">Йӓнгӹштӹ кодте - ӹрдӓнгеш<br /></span><span style="font-family: arial;">Вӹкетӓт анжат ӹнде...<br /></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Мондым(ы) жеп мӹнгеш ӹлӹжӹн -<br /></span><span style="font-family: arial;">Шакта тӹшец сылык пыч...<br /></span><span style="font-family: arial;">Кыш вара шӹлӓт кыргыжын<br /></span><span style="font-family: arial;">Йыдпелӹн шим корны мыч...<br /></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Сотым кӹчӓлеш сӹнзӓэт,<br /></span><span style="font-family: arial;">Ирӹкӹм монежӹ шӱм...<br /></span><span style="font-family: arial;">Вескидӹш шӹльӹ хынаэт -<br /></span><span style="font-family: arial;">Ӓштӹктӓ Шанавӹл Кӱм...<br /></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Шун йалан мӧскӓ шамдемӹн,<br /></span><span style="font-family: arial;">Ужеш цилӓ тӹрӹнь вел!<br /></span><span style="font-family: arial;">Ойхы! Йӹрвеш ойхыремӹн<br /></span><span style="font-family: arial;">Пиш ӱштӹ мардеж... <br /></span><span style="font-family: arial;">Йыдпел...<br /></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Шукынок коленӹт вырzен<br /></span><span style="font-family: arial;">Кидте дӓ ялте кыш кет?<br /></span><span style="font-family: arial;">Кок-вуян мыныжым мынzен:<br /></span><span style="white-space: pre-wrap;"><span style="font-family: arial;">- "Пушт! Ато колет ӹшке!"<br /></span></span><span style="font-family: arial;"><br /></span></div><div style="caret-color: rgb(69, 69, 69); color: #454545; text-align: left;"><span style="font-family: arial;">Кугижӓ намысжым йамден,<br /></span><span style="font-family: arial;">Кылтышеш вел тӓмдӓмӓт...<br /></span><span style="font-family: arial;">Москва мыч охыртен шандым<br /></span><span style="font-family: arial;">Шыр арам токыда канден -<br /></span><span style="font-family: arial;">Ада ӧпкӓлӹ иктӓт!!!</span></div><h3 style="text-align: left;"><br class="Apple-interchange-newline" style="-webkit-text-size-adjust: auto; text-size-adjust: auto;" /></h3>Генайhttp://www.blogger.com/profile/08017476187794442789noreply@blogger.com0